7/2/2025
ẩm thực du lịch ,
7001
Cơn mưa to bất ngờ ập đến khi chúng tôi rời đan viện Châu Sơn (Phú Sơn, Nho Quan, Ninh Bình) di chuyển sang địa phận Hòa Bình tìm chỗ ăn trưa.
Anh bạn đồng hành bảo sẽ dẫn mọi người đi ăn đặc sản của miền núi, cua đá, chịu khó chờ mưa tạnh rồi đi.
Đặc sản cua đá
Mưa miền núi đến ào ào như thác đổ. Ngồi trong quán nhỏ bên đường, chiếc ghế bán hàng cứ lùi dần sát vào cửa nhà để tránh mưa hắt. Đôi ba chiếc xe tải chạy ngang dừng lại, cánh tài xế ghé vào uống chén trà nóng cho tỉnh, hút điếu thuốc cho ấm người. Quá trưa, nước mới ngớt trút, nhưng mưa vẫn lây rây giăng mắc, những đám mây sũng nước như chực ào xuống tiếp.
Từ đây sang bên Hàng Trạm (Yên Thủy, Hòa Bình) chưa đến 10km, phải tranh thủ đi nếu không muốn lỡ mất bữa trưa muộn.
Một nhà sàn dân tộc nằm ngay trên con đường lộ liên xã, khi chúng tôi đến đã gần 2 giờ chiều. Quán vắng, không có điện nên gian ăn trên nhà sàn trở nên lụp xụp vì thiếu sáng. Từ chối cô bé phục vụ mời ngồi bàn ghế, chúng tôi chọn chiếc chiếu trải ngoài bancông để có thể ngắm nhìn khoảnh sân sũng nước mưa, cũng vì muốn cảm nhận sự thoáng đáng của không gian núi rừng bên ngoài kia.
Cua đá là một đặc sản của miền sơn cước Hòa Bình, được đồng bào đi bắt ở những khe suối hiểm trở đem về bán cho các nhà hàng. Cua đá rất khỏe, chạy nhanh, sống trong khe suối, hang đá hay kẹt núi, bắt được là phải có nghề, thịt cua đá thơm ngon, ngọt và chắc hơn cua đồng rất nhiều, ăn vào vừa bổ vừa mát. Hình dạng cua đá bình thường như các loài cua khác nhưng lớn bằng nắm tay, có màu nâu tím.
Bà chủ quán hồ hởi hỏi mấy vị khách xem muốn ăn món gì. Quán còn thịt lợn rừng nướng, nhím xào lăn và còn 5 con cua đá. Tôi tò mò hỏi cua đá là thế nào? Bà chủ thong thả: "Các cô cậu cứ ăn thử, mỗi người một con, còn dư một con thì để tôi ăn".
Bốn con cua đá mỗi con giá 15.000 đồng, bà chủ bảo sẽ đem hấp ăn với muối tiêu chanh. Người dân cũng hay giã cua đá để nấu canh, chứ không rang hay kho như cua đồng được vì vỏ cua đá rất cứng. Bốn con cua đá hấp bia xong để đầy một đĩa, toàn thân màu vàng cam, vỏ cua bóng loáng, nhìn chắc nịch.
Cua đá được dọn ăn kèm với rau húng, kinh giới và lá tía tô. Một đĩa muối chanh với ít gia vị mắc khén đặc trưng của Tây bắc. Mâm cơm trưa muộn còn có thêm những món ăn khá đặc trưng mà dân đi chơi vùng núi chúng tôi thường gặp: thịt lợn rừng nướng thơm nức, bì giòn tan, béo ngậy, nhím xào lăn với sả và quả lặc lày luộc chấm muối vừng. Rõ ràng cua đá hấp dẫn hơn.
Chúng tôi tách mai cua, gỡ thịt và chấm vào đĩa muối tiêu chanh. Thịt cua rất ngon, trắng chắc, thoang thoảng mùi thơm. Hai anh bạn đồng hành ngồi nhai cả vỏ cua rau ráu, tiếng vỡ giòn tan trong miệng nghe thật thích thú.
Câu chuyện về những chuyến đi trong một chiều mưa gió, ở một nơi rất xa thành phố, giữa núi rừng Yên Thủy, dường như không bao giờ cạn. Những cọng rau sống tươi non, thơm mát, như mang trong mình đầy ắp hương vị của núi rừng góp phần làm bữa ăn thêm nhiều cảm xúc.
Chiều chầm chậm rơi, như những giọt gianh trên mái lá cọ đã ải màu mưa nắng, nhìn xiên ra ngoài trời, mưa lại bắt đầu giăng trắng những sườn núi phía xa xa…
An cua da mien son cuoc
Con mua to bat ngo ap den khi chung toi roi dan vien Chau Son (Phu Son, Nho Quan, Ninh Binh) di chuyen sang dia phan Hoa Binh tim cho an trua.
Anh ban dong hanh bao se dan moi nguoi di an dac san cua mien nui, cua da, chiu kho cho mua tanh roi di.
Dac san cua da
Mua mien nui den ao ao nhu thac do. Ngoi trong quan nho ben duong, chiec ghe ban hang cu lui dan sat vao cua nha de tranh mua hat. Doi ba chiec xe tai chay ngang dung lai, canh tai xe ghe vao uong chen tra nong cho tinh, hut dieu thuoc cho am nguoi. Qua trua, nuoc moi ngot trut, nhung mua van lay ray giang mac, nhung dam may sung nuoc nhu chuc ao xuong tiep.
Tu day sang ben Hang Tram (Yen Thuy, Hoa Binh) chua den 10km, phai tranh thu di neu khong muon lo mat bua trua muon.
Mot nha san dan toc nam ngay tren con duong lo lien xa, khi chung toi den da gan 2 gio chieu. Quan vang, khong co dien nen gian an tren nha san tro nen lup xup vi thieu sang. Tu choi co be phuc vu moi ngoi ban ghe, chung toi chon chiec chieu trai ngoai bancong de co the ngam nhin khoanh san sung nuoc mua, cung vi muon cam nhan su thoang dang cua khong gian nui rung ben ngoai kia.
Cua da la mot dac san cua mien son cuoc Hoa Binh, duoc dong bao di bat o nhung khe suoi hiem tro dem ve ban cho cac nha hang. Cua da rat khoe, chay nhanh, song trong khe suoi, hang da hay ket nui, bat duoc la phai co nghe, thit cua da thom ngon, ngot va chac hon cua dong rat nhieu, an vao vua bo vua mat. Hinh dang cua da binh thuong nhu cac loai cua khac nhung lon bang nam tay, co mau nau tim.
Ba chu quan ho hoi hoi may vi khach xem muon an mon gi. Quan con thit lon rung nuong, nhim xao lan va con 5 con cua da. Toi to mo hoi cua da la the nao? Ba chu thong tha: "Cac co cau cu an thu, moi nguoi mot con, con du mot con thi de toi an".
Bon con cua da moi con gia 15.000 dong, ba chu bao se dem hap an voi muoi tieu chanh. Nguoi dan cung hay gia cua da de nau canh, chu khong rang hay kho nhu cua dong duoc vi vo cua da rat cung. Bon con cua da hap bia xong de day mot dia, toan than mau vang cam, vo cua bong loang, nhin chac nich.
Cua da duoc don an kem voi rau hung, kinh gioi va la tia to. Mot dia muoi chanh voi it gia vi mac khen dac trung cua Tay bac. Mam com trua muon con co them nhung mon an kha dac trung ma dan di choi vung nui chung toi thuong gap: thit lon rung nuong thom nuc, bi gion tan, beo ngay, nhim xao lan voi sa va qua lac lay luoc cham muoi vung. Ro rang cua da hap dan hon.
Chung toi tach mai cua, go thit va cham vao dia muoi tieu chanh. Thit cua rat ngon, trang chac, thoang thoang mui thom. Hai anh ban dong hanh ngoi nhai ca vo cua rau rau, tieng vo gion tan trong mieng nghe that thich thu.
Cau chuyen ve nhung chuyen di trong mot chieu mua gio, o mot noi rat xa thanh pho, giua nui rung Yen Thuy, duong nhu khong bao gio can. Nhung cong rau song tuoi non, thom mat, nhu mang trong minh day ap huong vi cua nui rung gop phan lam bua an them nhieu cam xuc.
Chieu cham cham roi, nhu nhung giot gianh tren mai la co da ai mau mua nang, nhin xien ra ngoai troi, mua lai bat dau giang trang nhung suon nui phia xa xa…
Ăn cua đá miền sơn cước
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Cơn mưa to bất ngờ ập đến khi chúng tôi rời đan viện Châu Sơn (Phú Sơn, Nho Quan, Ninh Bình) di chuyển sang địa phận Hòa Bình tìm chỗ ăn trưa.