8/12/2024
ẩm thực du lịch ,
13152
Cá linh kho tiêu và lẩu cá linh ăn kèm hoa điên điển là hai món đặc sản đậm chất Tây Nam bộ, chỉ có trong mùa nước nổi.
>>> Du lịch An Giang mùa nước nổi
>>> Dây mỏ quạ - món ngon nơi miền Tây
Mùa nước nổi Nam bộ bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Mùa này thường xuất hiện rất nhiều cá linh. Đầu mùa chính là thời điểm cá ngon nhất của năm, bởi cá chưa quá lớn nên xương chưa cứng, bụng cá lại có mỡ nên ăn rất béo. Loại cá này được xem là đặc sản của mùa nước nổi miền Tây.
Nhắc đến cá linh người ta cũng không thể không nhắc đến loại hoa cũng gắn liền với mùa nước nổi - hoa điên điển, loài hoa nở vàng khoe sắc khắp cả mé sông, đầm lầy, ruộng nước. Hoa cho hương vị rất đặc biệt, giòn, thơm, bùi, béo lại nồng đượm hương, mang "hương đồng cỏ nội" được người dân Nam Bộ chế biến thành nhiều món ăn đặc sản bổ dưỡng.
Vào đầu mùa nước nổi, cá linh non sẽ xuất hiện ở các nơi đầu nguồn như An Phú, Tân Châu, Hồng Ngự (Đồng Tháp), hay Thốt Nốt (Cần Thơ), có giá chỉ từ 15.000 đồng đến 20.000 đồng một kg. Càng về sau cuối mùa, loại cá này càng rẻ. Cá cuối mùa nước đã trưởng thành được người dân dùng làm mắm. Mắm cá linh vùng Đồng Tháp, Long An, An Giang, Cần Thơ rất có tiếng. Tại Sài Gòn, thi thoảng cá linh sống vẫn được đưa từ miền Tây lên bán tại chợ với giá vài chục nghìn đồng một kg.
Cá linh và hoa điên điển được xem là đặc sản của mùa nước nổi ở miền Tây Nam bộ.
Nhiều người thưởng thức qua loại cá này chỉ một lần vẫn vương vấn mãi bởi thịt tươi và cái mùi vị đặc trưng không lẫn vào đâu được. Cá linh hầu như ăn được nguyên con, không cần đánh vảy. Bạn chỉ cần cắt ngang rốn cá một đoạn nhỏ rồi nặng hết ruột bên trong ra cho sạch. Cắt đuôi, sau đó rửa sạch và mang chế biến. Cá càng non thì thịt càng ngọt, hầu như không có xương, béo ngậy. Thịt loại cá này rất mềm và mau chín.
Cá linh đầu mùa hay cuối mùa chế biến theo cách nào cũng ngon và hấp dẫn như: cá linh tẩm bột chiên giòn, cá linh kho mắm ruốc, kho mía, kho khóm, canh chua cá linh... Những con cá linh mập ú, bụng đầy mỡ, người ta mang nướng trên bếp than ửng hồng, thịt cá vừa ngọt vừa béo và cũng lại cho hương thơm phương phức. Lẩu cá linh nấu chua ăn cùng hoa điên điển và cá linh kho tiêu là hai món ăn rất phổ biến.
Cá linh nấu lẩu chua
Vì cá linh rất mềm và mau chín, nên trước khi ăn mới trút nhẹ cá linh vào nồi.
Vừa ăn, vừa nhúng hoa điên điển để giữ độ giòn và ngọt từ hoa.
Trước hết phải chọn cá linh tươi mang về móc ruột, làm sạch, để vào rổ thưa cho ráo nước, xong ướp với tỏi, ớt, đường, chút muối khoảng 10 phút.
Chặt một trái dừa tươi đổ vào nồi để nấu, dằn vài muỗng nước mắm ngon, đường, ít me dầm lấy nước chua rồi nêm nếm sao cho vừa ăn. Sau đó cho tỏi phi thơm, thêm ít tóp mỡ, rau ngò gai và nấu cho sôi riu lên. Cá linh rất mềm và mau chín, nên trước khi ăn mới trút nhẹ cá vào nồi. Vừa ăn, vừa nhúng hoa điên điển để giữ độ giòn và ngọt từ hoa.
Cái ngon độc đáo của món ăn này là nhờ vị chua chua, ngòn ngọt, thơm thơm kèm thêm hương vị từ hoa điên điển. Ăn kèm với món có thể là bún tươi hoặc cơm nóng, không thể thiếu một ít nước mắm ngon và ớt để chấm cá.
Cá linh kho tiêu
Trước khi kho, cho nước mắm vào nồi kho chung với cá,
giữ lửa liu riu độ 15-20 phút để nồi cá sắc màu lại.
Cá linh làm sạch để ráo rồi nêm ít đường, muối, bột ngọt, tiêu, nước màu cho thấm khoảng 10 phút. Món cá kho tiêu này nên nêm nếm sao cho hợp khẩu vị của từng nhà, bởi có người thích kho thật mặn, nhưng lại cũng có người thích vừa mặn, vừa ngọt.
Sau đó cho cá vào một cái nồi đất, thêm ít nước lã. Nước mắm kho cá phải là nước mắm ngon. Trước khi kho, cho nước mắm vào nồi kho chung với cá, giữ lửa liu riu độ 15-20 phút để nồi cá sắc màu lại. Cho ít hành và ớt lên trên cho có mùi thơm và chút cay nhẹ.
Món này dùng với cơm nóng hay nguội đều ngon. Ăn kèm là bông súng, bắp chuối bào, hoa điên điển ngâm chua, rau muống ngâm chua ngọt, hoặc ăn với rau lang, rau trai luộc, đọt nhãn lồng... đều ngon.
Dac san ca linh mua nuoc noi mien Tay
Ca linh kho tieu va lau ca linh an kem hoa dien dien la hai mon dac san dam chat Tay Nam bo, chi co trong mua nuoc noi.
>>> Du lich An Giang mua nuoc noi
>>> Day mo qua - mon ngon noi mien Tay
Mua nuoc noi Nam bo bat dau tu thang 9 den thang 11 hang nam. Mua nay thuong xuat hien rat nhieu ca linh. Dau mua chinh la thoi diem ca ngon nhat cua nam, boi ca chua qua lon nen xuong chua cung, bung ca lai co mo nen an rat beo. Loai ca nay duoc xem la dac san cua mua nuoc noi mien Tay.
Nhac den ca linh nguoi ta cung khong the khong nhac den loai hoa cung gan lien voi mua nuoc noi - hoa dien dien, loai hoa no vang khoe sac khap ca me song, dam lay, ruong nuoc. Hoa cho huong vi rat dac biet, gion, thom, bui, beo lai nong duom huong, mang "huong dong co noi" duoc nguoi dan Nam Bo che bien thanh nhieu mon an dac san bo duong.
Vao dau mua nuoc noi, ca linh non se xuat hien o cac noi dau nguon nhu An Phu, Tan Chau, Hong Ngu (Dong Thap), hay Thot Not (Can Tho), co gia chi tu 15.000 dong den 20.000 dong mot kg. Cang ve sau cuoi mua, loai ca nay cang re. Ca cuoi mua nuoc da truong thanh duoc nguoi dan dung lam mam. Mam ca linh vung Dong Thap, Long An, An Giang, Can Tho rat co tieng. Tai Sai Gon, thi thoang ca linh song van duoc dua tu mien Tay len ban tai cho voi gia vai chuc nghin dong mot kg.
Ca linh va hoa dien dien duoc xem la dac san cua mua nuoc noi o mien Tay Nam bo.
Nhieu nguoi thuong thuc qua loai ca nay chi mot lan van vuong van mai boi thit tuoi va cai mui vi dac trung khong lan vao dau duoc. Ca linh hau nhu an duoc nguyen con, khong can danh vay. Ban chi can cat ngang ron ca mot doan nho roi nang het ruot ben trong ra cho sach. Cat duoi, sau do rua sach va mang che bien. Ca cang non thi thit cang ngot, hau nhu khong co xuong, beo ngay. Thit loai ca nay rat mem va mau chin.
Ca linh dau mua hay cuoi mua che bien theo cach nao cung ngon va hap dan nhu: ca linh tam bot chien gion, ca linh kho mam ruoc, kho mia, kho khom, canh chua ca linh... Nhung con ca linh map u, bung day mo, nguoi ta mang nuong tren bep than ung hong, thit ca vua ngot vua beo va cung lai cho huong thom phuong phuc. Lau ca linh nau chua an cung hoa dien dien va ca linh kho tieu la hai mon an rat pho bien.
Ca linh nau lau chua
Vi ca linh rat mem va mau chin, nen truoc khi an moi trut nhe ca linh vao noi.
Vua an, vua nhung hoa dien dien de giu do gion va ngot tu hoa.
Truoc het phai chon ca linh tuoi mang ve moc ruot, lam sach, de vao ro thua cho rao nuoc, xong uop voi toi, ot, duong, chut muoi khoang 10 phut.
Chat mot trai dua tuoi do vao noi de nau, dan vai muong nuoc mam ngon, duong, it me dam lay nuoc chua roi nem nem sao cho vua an. Sau do cho toi phi thom, them it top mo, rau ngo gai va nau cho soi riu len. Ca linh rat mem va mau chin, nen truoc khi an moi trut nhe ca vao noi. Vua an, vua nhung hoa dien dien de giu do gion va ngot tu hoa.
Cai ngon doc dao cua mon an nay la nho vi chua chua, ngon ngot, thom thom kem them huong vi tu hoa dien dien. An kem voi mon co the la bun tuoi hoac com nong, khong the thieu mot it nuoc mam ngon va ot de cham ca.
Ca linh kho tieu
Truoc khi kho, cho nuoc mam vao noi kho chung voi ca,
giu lua liu riu do 15-20 phut de noi ca sac mau lai.
Ca linh lam sach de rao roi nem it duong, muoi, bot ngot, tieu, nuoc mau cho tham khoang 10 phut. Mon ca kho tieu nay nen nem nem sao cho hop khau vi cua tung nha, boi co nguoi thich kho that man, nhung lai cung co nguoi thich vua man, vua ngot.
Sau do cho ca vao mot cai noi dat, them it nuoc la. Nuoc mam kho ca phai la nuoc mam ngon. Truoc khi kho, cho nuoc mam vao noi kho chung voi ca, giu lua liu riu do 15-20 phut de noi ca sac mau lai. Cho it hanh va ot len tren cho co mui thom va chut cay nhe.
Mon nay dung voi com nong hay nguoi deu ngon. An kem la bong sung, bap chuoi bao, hoa dien dien ngam chua, rau muong ngam chua ngot, hoac an voi rau lang, rau trai luoc, dot nhan long... deu ngon.
Đặc sản cá linh mùa nước nổi miền Tây
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Cá linh kho tiêu và lẩu cá linh ăn kèm hoa điên điển là hai món đặc sản đậm chất Tây Nam bộ, chỉ có trong mùa nước nổi.