Vào các ngày 29, 30 tháng Tư và 01 tháng 5 theo Chăm lịch, người Chăm theo Hồi giáo ở Ninh Thuận đón tết Ramưwan theo phong tục truyền thống; tương tự như ngày tết Katê của người Chăm theo đạo Bà la môn. Lễ tảo mộ là hoạt động khởi đầu Ramưwan, tất cả các tộc họ ở các làng Chăm Bàni và Islam đều đi tảo mộ. Mọi gia đình sum họp, cùng tưởng nhớ ông bà, tổ tiên, cùng nhau đi tảo mộ và chay niệm tại các thánh đường Hồi giáo…
>>> 5 điểm đến không thể bỏ qua ở thế giới Hồi giáo
>>> Tháng Ramadan của người Hồi giáo
Từ Phan Rang-Tháp Chàm theo QL1 đi về phía nam chừng 15 cây số, đến địa phận xã Nam Phước (Ninh Phước, Ninh Thuận) rẽ trái qua cổng chào vào thêm 5 cây số nữa sẽ gặp nghĩa trang của làng Văn Lâm nằm trên bãi cát mênh mông.
Người Chăm theo đạo Bà la môn hỏa táng thi hài người chết. Còn người Chăm Bàni chôn người chết trong tư thế nằm nghiêng, quấn vải chứ không dùng quan tài và không đắp mộ, chỉ đặt bên trên hai hòn đá để đánh dấu. Trong ảnh là nghĩa trang của người Chăm Bani tại làng Văn Lâm, không có lăng mộ, nấm mồ mà là những hòn đá tròn xếp thành những hàng dài.
Năm nay, tết Ramưwan diễn ra trong ba ngày 18,19 và 20-7-2012.
Từ xa xưa, phần lớn người Chăm theo đạo Bà la môn, khoảng sau thế kỷ XV, Hồi giáo dần phát triển trong cộng đồng người Chăm ở vùng Ninh Thuận, Bình Thuận, hình thành đạo Bàni, là một tôn giáo kết hợp giữa Hồi giáo với đạo Bà La Môn mà người Chăm đã theo trước đó cùng với các tín ngưỡng dân gian khác của họ. Có thể dễ dàng nhận biết người Chăm Bani với trang phục và khăn quấn đầu. Trong ảnh, sau khi vun vén cho ngôi mộ, thầy char (chủ lễ tế mộ) tưới nước lên ngôi mộ với ý nghĩa tẩy uế và làm cho người chết được sạch sẽ, thanh khiết hơn,
Sau đó họ dùng một cái tách nhỏ đựng dầu và một ít bông gòn chấm lên hòn đá,
gọi là nghi thức xức dầu lên ngôi mộ.
Gia đình bày biện đồ cúng, thầy char ngồi đọc kinh,
trong khi thân nhân, con cháu quỳ đối diện van vái.
Trong lễ tảo mộ diễn ra dưới cái nắng chói chang giữa mùa hè miền Trung,
những phụ nữ họ lạy và nằm úp mặt sát mặt cát nóng bỏng.
Dù người quá cố đã qua đời từ lâu, một số phụ nữ lớn tuổi vẫn khóc lóc, tiếc thương người chết.
Dù những ngôi mộ của người Chăm Bani không có ghi dấu gì trên những hòn đá, nhưng họ vẫn tìm ra mộ người thân giữa vô số những hòn đá sắp đầy nghĩa trang.
Trước đây, người Chăm theo đạo Islam (Hồi giáo chính thống) sống tập trung ở các tỉnh, thành phía Nam như TPHCM, Đồng Nai, Tây Ninh, An Giang… Hiện nay, đã có một số người Chăm Bàni ở Ninh Thuận chuyển theo Hồi giáo Islam. Đàn ông không quấn khăn mà đội mũ.
Người Chăm Islam, khi tảo mộ cũng vun đắp nấm mồ như người Kinh. Họ cũng an táng thi hài người chết trong quan tài như người Kinh. Tuy không xây mộ và dựng bia như người Kinh, nhưng họ cũng khắc tên họ, ngày mất lên hai hòn đá hoặc đúc xi măng để ghi nhớ.
Trong ngày tảo mộ, họ ngồi xung quanh ngôi mộ đọc kinh và tưởng niệm,
chứ không cúng lễ vật và thắp hương như người Chăm Bàni.
Ramuwan - Le tao mo cua nguoi Cham Hoi giao o Ninh Thuan
Vao cac ngay 29, 30 thang Tu va 01 thang 5 theo Cham lich, nguoi Cham theo Hoi giao o Ninh Thuan don tet Ramuwan theo phong tuc truyen thong; tuong tu nhu ngay tet Kate cua nguoi Cham theo dao Ba la mon. Le tao mo la hoat dong khoi dau Ramuwan, tat ca cac toc ho o cac lang Cham Bani va Islam deu di tao mo. Moi gia dinh sum hop, cung tuong nho ong ba, to tien, cung nhau di tao mo va chay niem tai cac thanh duong Hoi giao…
>>> 5 diem den khong the bo qua o the gioi Hoi giao
>>> Thang Ramadan cua nguoi Hoi giao
Tu Phan Rang-Thap Cham theo QL1 di ve phia nam chung 15 cay so, den dia phan xa Nam Phuoc (Ninh Phuoc, Ninh Thuan) re trai qua cong chao vao them 5 cay so nua se gap nghia trang cua lang Van Lam nam tren bai cat menh mong.
Nguoi Cham theo dao Ba la mon hoa tang thi hai nguoi chet. Con nguoi Cham Bani chon nguoi chet trong tu the nam nghieng, quan vai chu khong dung quan tai va khong dap mo, chi dat ben tren hai hon da de danh dau. Trong anh la nghia trang cua nguoi Cham Bani tai lang Van Lam, khong co lang mo, nam mo ma la nhung hon da tron xep thanh nhung hang dai.
Nam nay, tet Ramuwan dien ra trong ba ngay 18,19 va 20-7-2012.
Tu xa xua, phan lon nguoi Cham theo dao Ba la mon, khoang sau the ky XV, Hoi giao dan phat trien trong cong dong nguoi Cham o vung Ninh Thuan, Binh Thuan, hinh thanh dao Bani, la mot ton giao ket hop giua Hoi giao voi dao Ba La Mon ma nguoi Cham da theo truoc do cung voi cac tin nguong dan gian khac cua ho. Co the de dang nhan biet nguoi Cham Bani voi trang phuc va khan quan dau. Trong anh, sau khi vun ven cho ngoi mo, thay char (chu le te mo) tuoi nuoc len ngoi mo voi y nghia tay ue va lam cho nguoi chet duoc sach se, thanh khiet hon,
Sau do ho dung mot cai tach nho dung dau va mot it bong gon cham len hon da,
goi la nghi thuc xuc dau len ngoi mo.
Gia dinh bay bien do cung, thay char ngoi doc kinh,
trong khi than nhan, con chau quy doi dien van vai.
Trong le tao mo dien ra duoi cai nang choi chang giua mua he mien Trung,
nhung phu nu ho lay va nam up mat sat mat cat nong bong.
Du nguoi qua co da qua doi tu lau, mot so phu nu lon tuoi van khoc loc, tiec thuong nguoi chet.
Du nhung ngoi mo cua nguoi Cham Bani khong co ghi dau gi tren nhung hon da, nhung ho van tim ra mo nguoi than giua vo so nhung hon da sap day nghia trang.
Truoc day, nguoi Cham theo dao Islam (Hoi giao chinh thong) song tap trung o cac tinh, thanh phia Nam nhu TPHCM, Dong Nai, Tay Ninh, An Giang… Hien nay, da co mot so nguoi Cham Bani o Ninh Thuan chuyen theo Hoi giao Islam. Dan ong khong quan khan ma doi mu.
Nguoi Cham Islam, khi tao mo cung vun dap nam mo nhu nguoi Kinh. Ho cung an tang thi hai nguoi chet trong quan tai nhu nguoi Kinh. Tuy khong xay mo va dung bia nhu nguoi Kinh, nhung ho cung khac ten ho, ngay mat len hai hon da hoac duc xi mang de ghi nho.
Trong ngay tao mo, ho ngoi xung quanh ngoi mo doc kinh va tuong niem,
chu khong cung le vat va thap huong nhu nguoi Cham Bani.
Ramưwan - Lễ tảo mộ của người Chăm Hồi giáo ở Ninh Thuận
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Vào các ngày 29, 30 tháng Tư và 01 tháng 5 theo Chăm lịch, người Chăm theo Hồi giáo ở Ninh Thuận đón tết Ramưwan theo phong tục truyền thống; tương tự như ngày tết Katê của người Chăm theo đạo Bà la môn. Lễ tảo mộ là hoạt động khởi đầu Ramưwan, tất cả các tộc họ ở các làng Chăm Bàni và Islam đều đi tảo mộ. Mọi gia đình sum họp, cùng tưởng nhớ ông bà, tổ tiên, cùng nhau đi tảo mộ và chay niệm tại các thánh đường Hồi giáo…