Sau đám dã quỳ lộ ra một cửa hầm xây bằng đá chẻ rất kiên cố, được kẻ chỉ đẹp mắt. Cửa hầm có bề ngang trên 2 m, chiều cao 2,5 m, đỉnh được thiết kế hình vòm, dẫn sâu vào cung hoàng hậu của vua Bảo Đại.
>>> Thác Bảo Đại hoang sơ và kỳ bí
Nhiều người dân sống ở đường Yên Thế (Đà Lạt, Lâm Đồng) khẳng định, quanh ngọn đồi khu dân cư Yên Thế, nơi tọa lạc cung Nam Phương (nay là Bảo tàng Lâm Đồng) có ít nhất 3 lối dẫn vào hệ thống đường hầm bí mật. Đường hầm giờ bị hoang phế vì không được bảo vệ. Cơ quan chức năng cũng không khẳng định có một hệ thống hầm ở Đà Lạt.
Cụ Khoái, 82 tuổi ở đường Yên Thế cho biết, thời trai trẻ đã 3 lần khám phá đường hầm này, đi vào một số ngõ ngách và thông từ cửa hầm này sang cửa hầm khác. Tuy nhiên, hiện nay 2 cửa hầm đã bị người dân xây nhà lên và chắn bít, chỉ còn một cửa hầm tại lô đất số 5 Bis Yên Thế. Trẻ con trong phố thỉnh thoảng vẫn vào bắt dơi trong đường hầm.
Không biết về nguồn gốc, lai lịch đường hầm, song Phan Thế Tài (lớp 10 THPT Bán công Chi Lăng - Đà Lạt) rất rành các ngõ ngách của nó. Tài cho biết từ nhỏ đến nay đã hàng chục lần chui vào đường hầm chơi và bắt dơi. Đi vài ba người thì bình thường nhưng khi cả nhóm đông vào sâu bên trong có cảm giác hơi khó thở.
Tài dẫn khách đi vào đường hầm. Vừa chui qua đám dã quỳ thì lộ ra cửa hầm xây bằng đá chẻ rất kiên cố, được kẻ chỉ khá đẹp mắt. Cửa hầm bề ngang trên 2 m, chiều cao 2,5 m, đỉnh được thiết kế hình vòm.
Cung Nam Phương Hoàng hậu, nay là Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng.
Miệng hầm trên đường Yên Thế được dân địa phương cho là đường dẫn duy nhất vào hầm còn mở. 2 cửa hầm khác
đã bị người dân xây nhà lên trên. Cậu bé dẫn đường tên Phan Thế Tài nhiều lần vào đường hầm này từ nhỏ đến nay.
5 m đầu đường hầm vẫn còn ánh sáng trời nên rêu xanh mọc đầy hai bên vách và nền đất.
Một nhánh rẽ phải khom người mới vào được.
Ngách bên trái rẽ thẳng về hướng cung Nam Phương Hoàng Hậu.
Ngách bên phải dẫn về phía trại Hầm để lên Dinh 1 của vua Bảo Đại.
Đất hai bên vách hầm giống tảng đá khối nhưng thực chất rất mềm,
có thể vỡ vụn trên tay nên nhiều đoạn bị sạt lở bít lối vào hầm.
Từ cửa đi vào 5 m rêu xanh bám đầy hai bên vách đường hầm. Ở đoạn ngoài cùng này còn có ánh sáng mặt trời hắt vào, sâu vào trong một tảng đá lớn che kín gần hết đường hầm nên người đi có cảm giác hơi rờn rợn. Tài phải bật đèn pin, khom người chui qua khỏi tảng đá. Cậu bé nghịch ngợm tắt đèn, mọi vật xung quanh đột ngột đen đặc, người đứng cách nhau 2 m hoàn toàn không thấy nhau.
Đường hầm gây ấn tượng bởi những khối đá liên kết khổng lồ và đất pha cát có từng vân thớ màu trắng ngà, có thể dùng tay gỡ và bóp vụn. Đất hầm ẩm ướt nhưng hoàn toàn không có nước rịn ra từ các khe, thỉnh thoảng xuất hiện một vài cục đá tổ ong tròn tựa quả bóng. Đi trong đường hầm, thỉnh thoảng vài con dơi bay sạt qua tóc, ngoài ra không có một loại sinh vật hay côn trùng nào.
Những đoạn hầm ở đây được thiết kế gần như thẳng tắp, các ngã rẽ vuông góc như bàn cờ. Vài chục mét đầu đường hầm thì nền bằng phẳng như nhà ở, vào sâu bên trong bắt đầu gồ ghề do những tảng đất trên đỉnh hầm lâu ngày đã bị lở. Có đôi chỗ phải hơi khom người mới đi được vì đất sập nhiều xuống nền hầm.
Vào sâu bên trong hầm khoảng 30 m, có một ngã rẽ bên trái. Nếu so sánh với vị trí trên mặt đất thì ngã rẽ dưới hầm ngang với cung Nam Phương Hoàng hậu và chỉ cách cung chưa tới 100 m. Tiếp cận ngã rẽ này được hơn 20 m thì đường hầm bị tắc do đất lở chắn ngang.
Quay trở ra tiếp tục đi sâu vào thêm 30 m thì xuất hiện thêm một ngã rẽ vuông góc bên phải nhưng nơi này cũng bị đất lở che kín. Tính từ đầu ngã rẽ nhánh này chạy về hướng đầu đường Yên Thế (ngã ba Trại Hầm) rất gần với Dinh I. Dinh thự này trước đây là nơi ở, làm việc của vua Bảo Đại và tổng thống Ngô Đình Diệm.
Tính từ miệng đường hầm ở số 5 Bis Yên Thế đi vào sâu được khoảng 140 m thì đường tắc do lở đất không thể đi tới trước được nữa. Rất có thể đây là đường hầm dẫn ra một số biệt thự trên đường Trần Hưng Đạo và lên Dinh II (Dinh toàn quyền Đông Dương trước đây).
Những người dân ở đường Yên Thế cho rằng, nếu thực sự cơ quan chức năng muốn làm cuộc khảo sát thì việc thông đường hầm là rất đơn giản. Vì những chỗ đường hầm bị đất lở chỉ xảy ra cục bộ và từng đoạn ngắn, có thể khơi thông bằng bằng cuốc xẻng. Trước đây có những chỗ lở nhưng chưa che kín miệng hầm, nhiều người vẫn liều chui qua và thấy đường hầm tiếp tục thông thương. Tuy nhiên họ không dám vào sâu vì sợ thiếu dưỡng khí.
Đại diện Ban giám đốc Bảo tàng Lâm Đồng cho biết, hiện chưa tổ chức cuộc khảo sát nào vào đường hầm.
Kham pha duong ham bi mat cung Nam Phuong hoang hau
Sau dam da quy lo ra mot cua ham xay bang da che rat kien co, duoc ke chi dep mat. Cua ham co be ngang tren 2 m, chieu cao 2,5 m, dinh duoc thiet ke hinh vom, dan sau vao cung hoang hau cua vua Bao Dai.
>>> Thac Bao Dai hoang so va ky bi
Nhieu nguoi dan song o duong Yen The (Da Lat, Lam Dong) khang dinh, quanh ngon doi khu dan cu Yen The, noi toa lac cung Nam Phuong (nay la Bao tang Lam Dong) co it nhat 3 loi dan vao he thong duong ham bi mat. Duong ham gio bi hoang phe vi khong duoc bao ve. Co quan chuc nang cung khong khang dinh co mot he thong ham o Da Lat.
Cu Khoai, 82 tuoi o duong Yen The cho biet, thoi trai tre da 3 lan kham pha duong ham nay, di vao mot so ngo ngach va thong tu cua ham nay sang cua ham khac. Tuy nhien, hien nay 2 cua ham da bi nguoi dan xay nha len va chan bit, chi con mot cua ham tai lo dat so 5 Bis Yen The. Tre con trong pho thinh thoang van vao bat doi trong duong ham.
Khong biet ve nguon goc, lai lich duong ham, song Phan The Tai (lop 10 THPT Ban cong Chi Lang - Da Lat) rat ranh cac ngo ngach cua no. Tai cho biet tu nho den nay da hang chuc lan chui vao duong ham choi va bat doi. Di vai ba nguoi thi binh thuong nhung khi ca nhom dong vao sau ben trong co cam giac hoi kho tho.
Tai dan khach di vao duong ham. Vua chui qua dam da quy thi lo ra cua ham xay bang da che rat kien co, duoc ke chi kha dep mat. Cua ham be ngang tren 2 m, chieu cao 2,5 m, dinh duoc thiet ke hinh vom.
Cung Nam Phuong Hoang hau, nay la Bao tang tinh Lam Dong.
Mieng ham tren duong Yen The duoc dan dia phuong cho la duong dan duy nhat vao ham con mo. 2 cua ham khac
da bi nguoi dan xay nha len tren. Cau be dan duong ten Phan The Tai nhieu lan vao duong ham nay tu nho den nay.
5 m dau duong ham van con anh sang troi nen reu xanh moc day hai ben vach va nen dat.
Mot nhanh re phai khom nguoi moi vao duoc.
Ngach ben trai re thang ve huong cung Nam Phuong Hoang Hau.
Ngach ben phai dan ve phia trai Ham de len Dinh 1 cua vua Bao Dai.
Dat hai ben vach ham giong tang da khoi nhung thuc chat rat mem,
co the vo vun tren tay nen nhieu doan bi sat lo bit loi vao ham.
Tu cua di vao 5 m reu xanh bam day hai ben vach duong ham. O doan ngoai cung nay con co anh sang mat troi hat vao, sau vao trong mot tang da lon che kin gan het duong ham nen nguoi di co cam giac hoi ron ron. Tai phai bat den pin, khom nguoi chui qua khoi tang da. Cau be nghich ngom tat den, moi vat xung quanh dot ngot den dac, nguoi dung cach nhau 2 m hoan toan khong thay nhau.
Duong ham gay an tuong boi nhung khoi da lien ket khong lo va dat pha cat co tung van tho mau trang nga, co the dung tay go va bop vun. Dat ham am uot nhung hoan toan khong co nuoc rin ra tu cac khe, thinh thoang xuat hien mot vai cuc da to ong tron tua qua bong. Di trong duong ham, thinh thoang vai con doi bay sat qua toc, ngoai ra khong co mot loai sinh vat hay con trung nao.
Nhung doan ham o day duoc thiet ke gan nhu thang tap, cac nga re vuong goc nhu ban co. Vai chuc met dau duong ham thi nen bang phang nhu nha o, vao sau ben trong bat dau go ghe do nhung tang dat tren dinh ham lau ngay da bi lo. Co doi cho phai hoi khom nguoi moi di duoc vi dat sap nhieu xuong nen ham.
Vao sau ben trong ham khoang 30 m, co mot nga re ben trai. Neu so sanh voi vi tri tren mat dat thi nga re duoi ham ngang voi cung Nam Phuong Hoang hau va chi cach cung chua toi 100 m. Tiep can nga re nay duoc hon 20 m thi duong ham bi tac do dat lo chan ngang.
Quay tro ra tiep tuc di sau vao them 30 m thi xuat hien them mot nga re vuong goc ben phai nhung noi nay cung bi dat lo che kin. Tinh tu dau nga re nhanh nay chay ve huong dau duong Yen The (nga ba Trai Ham) rat gan voi Dinh I. Dinh thu nay truoc day la noi o, lam viec cua vua Bao Dai va tong thong Ngo Dinh Diem.
Tinh tu mieng duong ham o so 5 Bis Yen The di vao sau duoc khoang 140 m thi duong tac do lo dat khong the di toi truoc duoc nua. Rat co the day la duong ham dan ra mot so biet thu tren duong Tran Hung Dao va len Dinh II (Dinh toan quyen Dong Duong truoc day).
Nhung nguoi dan o duong Yen The cho rang, neu thuc su co quan chuc nang muon lam cuoc khao sat thi viec thong duong ham la rat don gian. Vi nhung cho duong ham bi dat lo chi xay ra cuc bo va tung doan ngan, co the khoi thong bang bang cuoc xeng. Truoc day co nhung cho lo nhung chua che kin mieng ham, nhieu nguoi van lieu chui qua va thay duong ham tiep tuc thong thuong. Tuy nhien ho khong dam vao sau vi so thieu duong khi.
Dai dien Ban giam doc Bao tang Lam Dong cho biet, hien chua to chuc cuoc khao sat nao vao duong ham.
Khám phá đường hầm bí mật cung Nam Phương hoàng hậu
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Sau đám dã quỳ lộ ra một cửa hầm xây bằng đá chẻ rất kiên cố, được kẻ chỉ đẹp mắt. Cửa hầm có bề ngang trên 2 m, chiều cao 2,5 m, đỉnh được thiết kế hình vòm, dẫn sâu vào cung hoàng hậu của vua Bảo Đại.