Quần thể kiến trúc tháp Chăm Mỹ Sơn (xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) nằm gọn trong một thung lũng hẹp, đồi núi bao quanh, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69km về phía tây nam. Năm 1999, cụm di tích này được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Đây từng là nơi hành lễ, thờ cúng thánh thần của các vương triều Champa và là nơi chôn cất các vị vua, thầy tu nhiều quyền lực.
Quần thể đền đài và tháp ở Mỹ Sơn có lẽ được bắt đầu hình thành từ thế kỷ IV và tiếp tục xây dựng thêm suốt nhiều thế kỷ sau đó. Khu di tích gồm nhiều cụm tháp, bố cục mỗi cụm tháp đều có một tháp chính (kalan) ở giữa với các đền đài và tháp phụ bao quanh.
Khu di tích Champa ở Mỹ Sơn đã bị lãng quên nhiều thế kỷ, đến năm 1885 mới được phát hiện và mười năm sau đó mới có những cuộc nghiên cứu về khu di tích này. Các tòa tháp ở Mỹ Sơn được xây dựng theo nhiều kiểu dáng kiến trúc Champa theo từng thời kỳ; từ những kiểu cổ đại hay kiểu Mỹ Sơn, kiểu Hòa Lai, kiểu Đồng Dương và kiểu Bình Định.
Nhiều tháp có kiến trúc cầu kỳ, hoa mỹ với tượng các vị thần và được trang trí với nhiều kiểu hoa văn. Phần lớn những kiến trúc này hiện nay đã bị tàn phá, sụp đổ, nhưng vẫn còn sót lại những tháp có tường phủ đầy rêu phong, cây cỏ mọc đầy và tượng nữ thần Silva. Một số tượng đã bị đục lấy mất đầu; một số tượng được ráp phần đầu mới thay vào.
Phần lớn các tháp có mái hình chóp, biểu tượng của đỉnh Meru thần thánh, nơi cư ngụ của các vị thần Hindu. Nhưng một số tháp có mái hình thuyền. Trong ảnh, một tòa tháp có mái hình thuyền còn khá nguyên vẹn.
Dù bị tàn phá nặng nề bởi thời gian và chiến tranh, di tích Mỹ Sơn vẫn còn dấu vết nền móng của 70 tòa tháp; trong đó có khoảng 20 tháp còn nhận ra phần nào hình dạng kiến trúc của nó. Có những tháp đã mất phần chóp mái, chỉ còn lại cửa và vách gạch với cây cỏ rêu xanh bám quanh.
Cụm tháp A hầu như không còn gì nguyên vẹn, nay chỉ còn những đống gạch và cột đá nằm chơ vơ. Theo tài liệu ghi chép thì cụm tháp A trước đây, có 6 ngôi đền nhỏ bao quanh tháp chính, thờ các vị thần và các tháp phụ cũng khá lớn nằm xa tháp chính hơn.
Nằm cạnh cụm tháp A hoang phế là cụm tháp B hiện nằm ở vị trí trung tâm
của khu di tích mở cửa cho du khách tham quan.
Khu vực trung tâm cụm di tích bao bọc chung quanh là những tòa tháp,
hiện còn lại những bục đá giống như là nơi hành lễ của người Chăm khi xưa.
Thần Shiva - vị thần hủy diệt và sinh sôi - thường được thờ cúng dưới hình thức Shiva linga. Vị thần này thường được thể hiện bằng hình ảnh và tượng đang nhập thiền hoặc múa điệu Tandava. Trong ảnh là một linga có kích thước khá lớn.
Trong ảnh này, hình tượng linga và yoni dính vào nhau. Nơi đây theo truyền thuyết những khi làm lể cúng bái. Nước được lấy từ dòng suối thiên sau khi dâng lên thánh thần sẽ được đổ lên linga và chảy vào yoni, sau đó theo đường rãnh nước sẽ thắm sâu vào lòng đất… và họ tin rằng như vậy làm cho con người vạn vật sinh sôi nẩy nở.
Ở một khoảng trống giữa hai tòa tháp lớn, người ta lợp lại mái che làm nơi trưng bày những hiện vật thu nhặ được trong khu di tích. Một bên vách tháp còn để nguyên gạch loang lổ, vách tháp bên kia được trát lại và sơn trắng.
Hiện nay, việc tu bổ, phục chế vẫn đang được tiến hành tại các cụm tháp E, F... Trong ảnh, cụm tháp F chỉ là đống gạch đổ nát đang được che chắn để thi công.
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Phe tich My Son
Quan the kien truc thap Cham My Son (xa Duy Phu, huyen Duy Xuyen, tinh Quang Nam) nam gon trong mot thung lung hep, doi nui bao quanh, cach thanh pho Da Nang khoang 69km ve phia tay nam. Nam 1999, cum di tich nay duoc UNESCO cong nhan la Di san van hoa the gioi. Day tung la noi hanh le, tho cung thanh than cua cac vuong trieu Champa va la noi chon cat cac vi vua, thay tu nhieu quyen luc.
Quan the den dai va thap o My Son co le duoc bat dau hinh thanh tu the ky IV va tiep tuc xay dung them suot nhieu the ky sau do. Khu di tich gom nhieu cum thap, bo cuc moi cum thap deu co mot thap chinh (kalan) o giua voi cac den dai va thap phu bao quanh.
Khu di tich Champa o My Son da bi lang quen nhieu the ky, den nam 1885 moi duoc phat hien va muoi nam sau do moi co nhung cuoc nghien cuu ve khu di tich nay. Cac toa thap o My Son duoc xay dung theo nhieu kieu dang kien truc Champa theo tung thoi ky; tu nhung kieu co dai hay kieu My Son, kieu Hoa Lai, kieu Dong Duong va kieu Binh Dinh.
Nhieu thap co kien truc cau ky, hoa my voi tuong cac vi than va duoc trang tri voi nhieu kieu hoa van. Phan lon nhung kien truc nay hien nay da bi tan pha, sup do, nhung van con sot lai nhung thap co tuong phu day reu phong, cay co moc day va tuong nu than Silva. Mot so tuong da bi duc lay mat dau; mot so tuong duoc rap phan dau moi thay vao.
Phan lon cac thap co mai hinh chop, bieu tuong cua dinh Meru than thanh, noi cu ngu cua cac vi than Hindu. Nhung mot so thap co mai hinh thuyen. Trong anh, mot toa thap co mai hinh thuyen con kha nguyen ven.
Du bi tan pha nang ne boi thoi gian va chien tranh, di tich My Son van con dau vet nen mong cua 70 toa thap; trong do co khoang 20 thap con nhan ra phan nao hinh dang kien truc cua no. Co nhung thap da mat phan chop mai, chi con lai cua va vach gach voi cay co reu xanh bam quanh.
Cum thap A hau nhu khong con gi nguyen ven, nay chi con nhung dong gach va cot da nam cho vo. Theo tai lieu ghi chep thi cum thap A truoc day, co 6 ngoi den nho bao quanh thap chinh, tho cac vi than va cac thap phu cung kha lon nam xa thap chinh hon.
Nam canh cum thap A hoang phe la cum thap B hien nam o vi tri trung tam
cua khu di tich mo cua cho du khach tham quan.
Khu vuc trung tam cum di tich bao boc chung quanh la nhung toa thap,
hien con lai nhung buc da giong nhu la noi hanh le cua nguoi Cham khi xua.
Than Shiva - vi than huy diet va sinh soi - thuong duoc tho cung duoi hinh thuc Shiva linga. Vi than nay thuong duoc the hien bang hinh anh va tuong dang nhap thien hoac mua dieu Tandava. Trong anh la mot linga co kich thuoc kha lon.
Trong anh nay, hinh tuong linga va yoni dinh vao nhau. Noi day theo truyen thuyet nhung khi lam le cung bai. Nuoc duoc lay tu dong suoi thien sau khi dang len thanh than se duoc do len linga va chay vao yoni, sau do theo duong ranh nuoc se tham sau vao long dat… va ho tin rang nhu vay lam cho con nguoi van vat sinh soi nay no.
O mot khoang trong giua hai toa thap lon, nguoi ta lop lai mai che lam noi trung bay nhung hien vat thu nha duoc trong khu di tich. Mot ben vach thap con de nguyen gach loang lo, vach thap ben kia duoc trat lai va son trang.
Hien nay, viec tu bo, phuc che van dang duoc tien hanh tai cac cum thap E, F... Trong anh, cum thap F chi la dong gach do nat dang duoc che chan de thi cong.
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh.
Phế tích Mỹ Sơn
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Quần thể kiến trúc tháp Chăm Mỹ Sơn (xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) nằm gọn trong một thung lũng hẹp, đồi núi bao quanh, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69km về phía tây nam. Năm 1999, cụm di tích này được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Đây từng là nơi hành lễ, thờ cúng thánh thần của các vương triều Champa và là nơi chôn cất các vị vua, thầy tu nhiều quyền lực.