Được xây dựng trong gần 30 năm (từ 1875 – 1899) bởi linh mục Phêrô Trần Lục (Linh mục giáo phận Phát Diệm từ năm 1865) mô phỏng theo những nét kiến trúc đình chùa truyền thống của Việt Nam, nhà thờ Phát Diệm là công trình kiến trúc độc đáo và duy nhất không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới.
>> Những nhà thờ được coi là đẹp nhất thế giới
>> Thánh đường Strasbourg
Nhà thờ Phát Diệm là công trình kiến trúc độc đáo và duy nhất không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới
Cách Hà Nội khoảng 120km, nhà thờ Phát Diệm thuộc địa phận thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Phát Diệm có nghĩa là phát sinh ra cái đẹp, tên Phát Diệm do danh nhân Nguyễn Công Trứ đặt. Nhà thờ được xây dựng trong suốt thời gian 24 năm liên tục, với trình độ kỹ thuật và điều kiện giao thông của những năm cuối thế kỷ 19 thì chỉ việc vận chuyển hàng nghìn tấn đá, có những phiến nặng 20 tấn, hàng trăm cây gỗ lim về tới Phát Diệm để xây nhà thờ cũng là một kỳ công. Kim Sơn vốn là vùng đất mới khai khẩn, trước đây rất lầy lội, để xử lý độ lún của khu đất trước khi xây dựng người ta đã chuyển cả một quả núi nhỏ cách 40km về Phát Diệm, khách về thăm nhà thờ còn thấy núi Sọ, đấy chính là một phần của trái núi đã được dân rời về Phát Diệm.
Toạ lạc trên diện tích rộng hơn 20 ha, quần thể nhà thờ gồm 11 công trình được xây cất, bố trí hợp lý, tạo thành một cảnh quan cổ kính tuyệt đẹp. Trải qua hơn 100 năm, các hạng mục vẫn còn gần như nguyên vẹn. Ngay trước khuôn viên nhà thờ là hồ nước hình chữ nhật có kè đá bao quanh. Giữa hồ có một hòn đảo nhỏ xanh mát bóng cây và bức tượng Chúa Giêsu bằng đá trắng dang hai tay, mắt nhìn thẳng phía trước.
Phương đình vẫn mang dáng dấp tam quan chùa hơn là nóc nhà thờ Thiên Chúa giáo
Điểm đến đầu tiên trong khoảng sân mát rượi là Phương đình, công trình kiến trúc 3 tầng cao 25m, rộng 17m, dài 24m, được ghép lại từ những phiến đá xám nguyên khối. Ngay giữa tầng đầu đặt một sập đá xanh nguyên khối, bên trên là những bức điêu khắc chạm trổ hình ảnh Chúa Giêsu và các vị thánh với những đường nét thanh thoát. Mỗi vòm cửa cũng là một công trình điêu khắc đá tinh xảo.
Trên các bức tường là những phù điêu được sáng tác theo phong cách nghệ thuật dân gian Việt Nam mang tính gợi tả và cách điệu, những chấn song cửa sổ có hình lá trúc và cây trúc mềm mại, uyển chuyển. Chóp của Phương đình không cao vút kiểu ngọn tháp như những nhà thờ khác mà được uốn cong theo phong cách mái đình Việt Nam. Dù trên đỉnh có gắn thánh giá, song, nhìn bao quát, Phương đình vẫn mang dáng dấp tam quan chùa hơn là nóc nhà thờ Thiên Chúa giáo. Ngay cả các đường nét, tư thế ngồi hay nếp áo của bốn pho tượng Thánh Sử trên bốn đỉnh tháp cũng khiến du khách liên tưởng đến những tượng Phật trong các ngôi chùa. Trong khỏang sân giữa Phương đình và nhà thờ chính đặt các đài sen, đặc trưng của kiến trúc nhà Phật.
Khu thánh đường uy nghi được xây dựng công phu với 6 hàng cột gỗ lim
Chiếc trống khá lớn treo trên tầng hai và quả chuông Nam nặng gần 2 tấn trên tầng 3 Phương đình cũng là những nét độc đáo. Mỗi khi gõ chuông bằng một cái chày lớn, tiếng chuông vang xa đến cả 3 tỉnh (Nam Định, Ninh Bình và Thanh Hóa) đều nghe thấy.
Nằm cách Phương đình một khỏang sân rộng lát đá là nhà thờ chính, được xây dựng năm 1891 với tên chính thức là Nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi (nay là nhà thờ Chính tòa của vị Giám mục Phát Diệm). Nhà thờ chính dài 74m, rộng 21m, cao 15m, có bốn mái và năm lối vào dưới các vòm đá được chạm trổ cầu kỳ. Mặt tiền của nhà thờ chính chạm khắc hình ảnh hoa sen, hoa đào, hoa cúc, cuốn thư, nậm rượu…, được cách điệu tinh xảo. Một nét độc đáo nữa là bức phù điêu khổng lồ ở chính giữa nhà thờ với hình ảnh 17 vị thiên thần trong vườn hoa mân côi mang dáng dấp các nhân vật trong tranh dân gian.
Mỗi nhà thờ là một tác phẩm kiến trúc tuyệt mỹ
Khu thánh đường uy nghi được xây dựng công phu với 6 hàng cột gỗ lim (48 cột) nguyên khối, mỗi cột nặng khoảng 10 tấn. Trên gian thượng có một bàn thờ lớn làm bằng đá tảng dài 3m, rộng 0,9m, cao 0,8m, nặng khoảng 20 tấn. Mặt trước và hai bên được chạm trổ hình các loài hoa đặc trưng của bốn mùa, trang nhã và thanh thóat. Ánh nắng chiếu qua các ô cửa, dát lên những hình chạm khắc một màu bạc lấp lánh, đẹp huyền ảo.
Nằm song song hai bên nhà thờ chính là 4 nhà thờ nhỏ đăng đối nhau: nhà thờ Thánh Rôcô, nhà nguyện Thánh Giuse, nhà thờ Trái tim Đức Mẹ và nhà nguyện Thánh Phêrô. Mỗi nhà thờ là một tác phẩm kiến trúc tuyệt mỹ. Tuy vậy, cả 4 ngôi nhà thờ đều mang dáng dấp những ngôi đền Việt Nam với những cánh cửa và cột chống bằng gỗ, mái ngói dài cùng các mái đao cong trên đỉnh. Hai bên gian cung thánh của nhà nguyện Thánh Giuse có 14 bức phù điêu diễn tả những điển tích của đạo Thiên Chúa, được coi là những kiệt tác của nghệ thuật chạm khắc đá Việt Nam.
Hơn 100 năm tồn tại, phát Diệm ngày càng cổ kính và trang nghiêm với những lớp đá rêu phong
Riêng nhà thờ Trái tim Đức Mẹ (còn gọi là Nhà thờ đá) là một tuyệt tác điêu khắc đá, được tạo nên hòan tòan bằng đá cẩm thạch, từ nền, tường, cột, song cửa... Những bức phù điêu đá bên trong nhà thờ (tranh tứ quý: tùng, mai, cúc, trúc, tượng sư tử, rồng, phượng…) cũng là những tác phẩm nghệ thuật vô song.
Nhà thờ Trái tim Đức Mẹ là tác phẩm nghệ thuật vô song
Hơn 100 năm tồn tại, phát Diệm ngày càng cổ kính và trang nghiêm với những lớp đá rêu phong. Không chỉ biết sống trên những vách đá trên núi cao, cây dại cũng đã tìm đến và sống ngay trên những bức tường đá ở nhà thờ tạo nên vẻ rêu phong tuyệt đẹp.
Mỗi khi gõ chuông bằng một cái chày lớn, tiếng chuông vang xa đến cả 3 tỉnh
Cuối khuôn viên nhà thờ có các hành lang lát đá tĩnh lặng, những khu vườn yên tĩnh xanh ngắt bóng cây và 3 hang đá cổ kính rêu phong. Nơi đây, chắp tay trước tượng Đức Mẹ và tượng Thánh, mỗi du khách đều cảm nhận được sự nhẹ nhõm và bình yên.
Nha tho Phat Diem khong chi don thuan la kien truc
Duoc xay dung trong gan 30 nam (tu 1875 – 1899) boi linh muc Phero Tran Luc (Linh muc giao phan Phat Diem tu nam 1865) mo phong theo nhung net kien truc dinh chua truyen thong cua Viet Nam, nha tho Phat Diem la cong trinh kien truc doc dao va duy nhat khong chi o Viet Nam ma ca tren the gioi.
>> Nhung nha tho duoc coi la dep nhat the gioi
>> Thanh duong Strasbourg
Nha tho Phat Diem la cong trinh kien truc doc dao va duy nhat khong chi o Viet Nam ma ca tren the gioi
Cach Ha Noi khoang 120km, nha tho Phat Diem thuoc dia phan thi tran Phat Diem, huyen Kim Son, tinh Ninh Binh. Phat Diem co nghia la phat sinh ra cai dep, ten Phat Diem do danh nhan Nguyen Cong Tru dat. Nha tho duoc xay dung trong suot thoi gian 24 nam lien tuc, voi trinh do ky thuat va dieu kien giao thong cua nhung nam cuoi the ky 19 thi chi viec van chuyen hang nghin tan da, co nhung phien nang 20 tan, hang tram cay go lim ve toi Phat Diem de xay nha tho cung la mot ky cong. Kim Son von la vung dat moi khai khan, truoc day rat lay loi, de xu ly do lun cua khu dat truoc khi xay dung nguoi ta da chuyen ca mot qua nui nho cach 40km ve Phat Diem, khach ve tham nha tho con thay nui So, day chinh la mot phan cua trai nui da duoc dan roi ve Phat Diem.
Toa lac tren dien tich rong hon 20 ha, quan the nha tho gom 11 cong trinh duoc xay cat, bo tri hop ly, tao thanh mot canh quan co kinh tuyet dep. Trai qua hon 100 nam, cac hang muc van con gan nhu nguyen ven. Ngay truoc khuon vien nha tho la ho nuoc hinh chu nhat co ke da bao quanh. Giua ho co mot hon dao nho xanh mat bong cay va buc tuong Chua Giesu bang da trang dang hai tay, mat nhin thang phia truoc.
Phuong dinh van mang dang dap tam quan chua hon la noc nha tho Thien Chua giao
Diem den dau tien trong khoang san mat ruoi la Phuong dinh, cong trinh kien truc 3 tang cao 25m, rong 17m, dai 24m, duoc ghep lai tu nhung phien da xam nguyen khoi. Ngay giua tang dau dat mot sap da xanh nguyen khoi, ben tren la nhung buc dieu khac cham tro hinh anh Chua Giesu va cac vi thanh voi nhung duong net thanh thoat. Moi vom cua cung la mot cong trinh dieu khac da tinh xao.
Tren cac buc tuong la nhung phu dieu duoc sang tac theo phong cach nghe thuat dan gian Viet Nam mang tinh goi ta va cach dieu, nhung chan song cua so co hinh la truc va cay truc mem mai, uyen chuyen. Chop cua Phuong dinh khong cao vut kieu ngon thap nhu nhung nha tho khac ma duoc uon cong theo phong cach mai dinh Viet Nam. Du tren dinh co gan thanh gia, song, nhin bao quat, Phuong dinh van mang dang dap tam quan chua hon la noc nha tho Thien Chua giao. Ngay ca cac duong net, tu the ngoi hay nep ao cua bon pho tuong Thanh Su tren bon dinh thap cung khien du khach lien tuong den nhung tuong Phat trong cac ngoi chua. Trong khoang san giua Phuong dinh va nha tho chinh dat cac dai sen, dac trung cua kien truc nha Phat.
Khu thanh duong uy nghi duoc xay dung cong phu voi 6 hang cot go lim
Chiec trong kha lon treo tren tang hai va qua chuong Nam nang gan 2 tan tren tang 3 Phuong dinh cung la nhung net doc dao. Moi khi go chuong bang mot cai chay lon, tieng chuong vang xa den ca 3 tinh (Nam Dinh, Ninh Binh va Thanh Hoa) deu nghe thay.
Nam cach Phuong dinh mot khoang san rong lat da la nha tho chinh, duoc xay dung nam 1891 voi ten chinh thuc la Nha tho Duc Me Man Coi (nay la nha tho Chinh toa cua vi Giam muc Phat Diem). Nha tho chinh dai 74m, rong 21m, cao 15m, co bon mai va nam loi vao duoi cac vom da duoc cham tro cau ky. Mat tien cua nha tho chinh cham khac hinh anh hoa sen, hoa dao, hoa cuc, cuon thu, nam ruou…, duoc cach dieu tinh xao. Mot net doc dao nua la buc phu dieu khong lo o chinh giua nha tho voi hinh anh 17 vi thien than trong vuon hoa man coi mang dang dap cac nhan vat trong tranh dan gian.
Moi nha tho la mot tac pham kien truc tuyet my
Khu thanh duong uy nghi duoc xay dung cong phu voi 6 hang cot go lim (48 cot) nguyen khoi, moi cot nang khoang 10 tan. Tren gian thuong co mot ban tho lon lam bang da tang dai 3m, rong 0,9m, cao 0,8m, nang khoang 20 tan. Mat truoc va hai ben duoc cham tro hinh cac loai hoa dac trung cua bon mua, trang nha va thanh thoat. Anh nang chieu qua cac o cua, dat len nhung hinh cham khac mot mau bac lap lanh, dep huyen ao.
Nam song song hai ben nha tho chinh la 4 nha tho nho dang doi nhau: nha tho Thanh Roco, nha nguyen Thanh Giuse, nha tho Trai tim Duc Me va nha nguyen Thanh Phero. Moi nha tho la mot tac pham kien truc tuyet my. Tuy vay, ca 4 ngoi nha tho deu mang dang dap nhung ngoi den Viet Nam voi nhung canh cua va cot chong bang go, mai ngoi dai cung cac mai dao cong tren dinh. Hai ben gian cung thanh cua nha nguyen Thanh Giuse co 14 buc phu dieu dien ta nhung dien tich cua dao Thien Chua, duoc coi la nhung kiet tac cua nghe thuat cham khac da Viet Nam.
Hon 100 nam ton tai, phat Diem ngay cang co kinh va trang nghiem voi nhung lop da reu phong
Rieng nha tho Trai tim Duc Me (con goi la Nha tho da) la mot tuyet tac dieu khac da, duoc tao nen hoan toan bang da cam thach, tu nen, tuong, cot, song cua... Nhung buc phu dieu da ben trong nha tho (tranh tu quy: tung, mai, cuc, truc, tuong su tu, rong, phuong…) cung la nhung tac pham nghe thuat vo song.
Nha tho Trai tim Duc Me la tac pham nghe thuat vo song
Hon 100 nam ton tai, phat Diem ngay cang co kinh va trang nghiem voi nhung lop da reu phong. Khong chi biet song tren nhung vach da tren nui cao, cay dai cung da tim den va song ngay tren nhung buc tuong da o nha tho tao nen ve reu phong tuyet dep.
Moi khi go chuong bang mot cai chay lon, tieng chuong vang xa den ca 3 tinh
Cuoi khuon vien nha tho co cac hanh lang lat da tinh lang, nhung khu vuon yen tinh xanh ngat bong cay va 3 hang da co kinh reu phong. Noi day, chap tay truoc tuong Duc Me va tuong Thanh, moi du khach deu cam nhan duoc su nhe nhom va binh yen.
Nhà thờ Phát Diệm không chỉ đơn thuần là kiến trúc
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Được xây dựng trong gần 30 năm (từ 1875 – 1899) bởi linh mục Phêrô Trần Lục (Linh mục giáo phận Phát Diệm từ năm 1865) mô phỏng theo những nét kiến trúc đình chùa truyền thống của Việt Nam, nhà thờ Phát Diệm là công trình kiến trúc độc đáo và duy nhất không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới.