Các nhà khoa học mới tìm thấy những hình khắc cổ trên đá ở huyện Xín Mần, Hà Giang. Họ cho rằng, đây là những hình khắc được tạo tác qua nhiều thời kỳ, niên đại.
>> Công viên đá ở Côn Minh
>> 7 hòn đá kỳ lạ nhất của tự nhiên
>> Tuyết rơi trắng muốt vùng cao Hà Giang
Nghiên cứu những hình khắc thú vị này một lần nữa cho thấy, Hà Giang - tỉnh miền núi biên giới cực bắc của Tổ quốc là một vùng đất cổ, có bề dày lịch sử, diện mạo văn hoá mang sắc thái riêng, độc đáo.
Không cùng niên đại với các hình khắc cổ khác
Ở Việt Nam những dấu tích nghệ thuật tạo hình thời tiền sử tìm thấy khá ít. Trước đây, tại hang Đồng Nội tỉnh Hoà Bình, các nhà khảo cổ Pháp đã tìm thấy trên vách hang những hình khắc mang tính ước lệ về động vật và khuôn mặt người.
Di tích có hình khắc đá. Ảnh: Trình Năng Chung.
Theo một số nhà nghiên cứu, đó là những tác phẩm tạo hình sớm nhất ở nước ta hiện nay, thuộc giai đoạn sớm của thời đại đá mới, có tuổi cách nay gần 10.000 năm. Khi so sánh, kỹ thuật đục khắc ở Xín Mần thuần thục và tiến bộ hơn do vậy không thể xếp tương tương với Đồng Nội mà phải muộn hơn.
Năm 1925, học giả người Pháp V. Goloubew đã phát hiện được bãi đá cổ Sapa ở tỉnh Lào Cai. Sau này, các nhà khoa học đã nhận định khu chạm khắc cổ này có nhiều niên đại khác nhau từ thời Đông Sơn đến thế kỷ 18 và cả những niên đại mới đây nữa.
Khi so sánh nghệ thuật cổ Xín Mần với Nghệ thuật khắc trên bãi đá cổ Sapa thấy có một số điểm gần gũi trong phong cách tạo hình và mô tip đề tài thể hiện. Đó là những vạch khắc song song, hồi văn hình tròn, các lỗ vũm, biểu tượng sinh dục nữ…
Điều này cho thấy giữa chủ nhân bãi đá cổ Xín Mần và Sapa có mối liên hệ với nhau. Tuy nhiên giữa chúng cũng có những điểm khác nhau như ở Xín Mần không có những nét khắc uốn lượn phóng túng mang tính sơ đồ, hoặc hoạ tiết hoa văn hình dăm cối đá, hoặc những ô hình vuông khắc chìm như ở Sapa.
Ô hình vuông khắc chìm tìm thấy trong bãi đá Sapa.
Ở Sapa chưa tìm thấy những vòng tròn đồng tâm bên trong có nhiều lỗ khoét, hoặc đồ án hình bàn chân người. Chính những khác biệt trên là cơ sở để thấy những hình khắc ở Xín Mần cổ xưa hơn hình khắc Sapa.
Cần có phương án bảo vệ, nghiên cứu
Mặc dù chưa xác định được chính xác chủ nhân các hình khắc, nhưng có thể thấy là chế độ mẫu hệ còn giữ vai trò quan trọng trong nhóm tộc người sáng tạo các hình khắc cổ Xín Mần, điều này thể hiện rất rõ qua biểu tượng sinh thực khí của nữ giới. Ngoài ra, các hình khắc không được tạo tác cùng thời, bằng chứng là có những hình khắc vẽ chồng lên nhau hoặc đan xen nhau.
Vết khắc hình bàn chân người.
Do còn nhiều hạn chế về điều kiện làm việc, việc điều tra khảo sát nghiên cứu khu vực bãi đá cổ Xín Mần chưa được tiến hành trên diện rộng. Hy vọng trong thời gian tới sẽ có nhiều cơ quan chức năng, nhà nghiên cứu dành công sức, trí lực để khám phá và nghiên cứu khu bãi đá cổ Xín Mần. Qua đó có thể làm rõ được nghệ thuật tạo hình cổ ở Việt Nam.
Di tích bãi đá cổ thuộc địa phận thôn Nấm Dẩn, xã Nấm Dẩn, nằm cách suối Nậm Khoòng 50m. Các tảng đã có bề mặt khá bằng phẳng, với hơn 80 hình chạm khắc và kích cỡ khác nhau.
Dựa vào phương pháp phân loại hình thức các nhà khoa học tạm chia thành nhóm: họa tiết; hình hồi văn hình vuông và hình tròn; vạch đục khắc song song; những biểu tượng sinh thực khí; nhóm hình bàn chân người; nhóm hình người; và nhóm chưa xác định được hình dáng và ý nghĩa cụ thể.
Để tạo những hình khắc này, người xưa đã sử dụng kỹ thuật đục khắc còn rất thô sơ, dùng búa, đục trực tiếp trên bề mặt tảng đá. Những rãnh đục này thường có mặt cắt hình lòng máng, bề rộng miệng khoảng từ 1cm-2cm, sâu từ 0,7cm-1cm. Các hình khắc có thể được phác họa trước, đặc biệt là những hình tròn. |
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Kham pha hinh khac co tren da o Xin Man
Cac nha khoa hoc moi tim thay nhung hinh khac co tren da o huyen Xin Man, Ha Giang. Ho cho rang, day la nhung hinh khac duoc tao tac qua nhieu thoi ky, nien dai.
>> Cong vien da o Con Minh
>> 7 hon da ky la nhat cua tu nhien
>> Tuyet roi trang muot vung cao Ha Giang
Nghien cuu nhung hinh khac thu vi nay mot lan nua cho thay, Ha Giang - tinh mien nui bien gioi cuc bac cua To quoc la mot vung dat co, co be day lich su, dien mao van hoa mang sac thai rieng, doc dao.
Khong cung nien dai voi cac hinh khac co khac
O Viet Nam nhung dau tich nghe thuat tao hinh thoi tien su tim thay kha it. Truoc day, tai hang Dong Noi tinh Hoa Binh, cac nha khao co Phap da tim thay tren vach hang nhung hinh khac mang tinh uoc le ve dong vat va khuon mat nguoi.
Di tich co hinh khac da. Anh: Trinh Nang Chung.
Theo mot so nha nghien cuu, do la nhung tac pham tao hinh som nhat o nuoc ta hien nay, thuoc giai doan som cua thoi dai da moi, co tuoi cach nay gan 10.000 nam. Khi so sanh, ky thuat duc khac o Xin Man thuan thuc va tien bo hon do vay khong the xep tuong tuong voi Dong Noi ma phai muon hon.
Nam 1925, hoc gia nguoi Phap V. Goloubew da phat hien duoc bai da co Sapa o tinh Lao Cai. Sau nay, cac nha khoa hoc da nhan dinh khu cham khac co nay co nhieu nien dai khac nhau tu thoi Dong Son den the ky 18 va ca nhung nien dai moi day nua.
Khi so sanh nghe thuat co Xin Man voi Nghe thuat khac tren bai da co Sapa thay co mot so diem gan gui trong phong cach tao hinh va mo tip de tai the hien. Do la nhung vach khac song song, hoi van hinh tron, cac lo vum, bieu tuong sinh duc nu…
Dieu nay cho thay giua chu nhan bai da co Xin Man va Sapa co moi lien he voi nhau. Tuy nhien giua chung cung co nhung diem khac nhau nhu o Xin Man khong co nhung net khac uon luon phong tung mang tinh so do, hoac hoa tiet hoa van hinh dam coi da, hoac nhung o hinh vuong khac chim nhu o Sapa.
O hinh vuong khac chim tim thay trong bai da Sapa.
O Sapa chua tim thay nhung vong tron dong tam ben trong co nhieu lo khoet, hoac do an hinh ban chan nguoi. Chinh nhung khac biet tren la co so de thay nhung hinh khac o Xin Man co xua hon hinh khac Sapa.
Can co phuong an bao ve, nghien cuu
Mac du chua xac dinh duoc chinh xac chu nhan cac hinh khac, nhung co the thay la che do mau he con giu vai tro quan trong trong nhom toc nguoi sang tao cac hinh khac co Xin Man, dieu nay the hien rat ro qua bieu tuong sinh thuc khi cua nu gioi. Ngoai ra, cac hinh khac khong duoc tao tac cung thoi, bang chung la co nhung hinh khac ve chong len nhau hoac dan xen nhau.
Vet khac hinh ban chan nguoi.
Do con nhieu han che ve dieu kien lam viec, viec dieu tra khao sat nghien cuu khu vuc bai da co Xin Man chua duoc tien hanh tren dien rong. Hy vong trong thoi gian toi se co nhieu co quan chuc nang, nha nghien cuu danh cong suc, tri luc de kham pha va nghien cuu khu bai da co Xin Man. Qua do co the lam ro duoc nghe thuat tao hinh co o Viet Nam.
Di tich bai da co thuoc dia phan thon Nam Dan, xa Nam Dan, nam cach suoi Nam Khoong 50m. Cac tang da co be mat kha bang phang, voi hon 80 hinh cham khac va kich co khac nhau.
Dua vao phuong phap phan loai hinh thuc cac nha khoa hoc tam chia thanh nhom: hoa tiet; hinh hoi van hinh vuong va hinh tron; vach duc khac song song; nhung bieu tuong sinh thuc khi; nhom hinh ban chan nguoi; nhom hinh nguoi; va nhom chua xac dinh duoc hinh dang va y nghia cu the.
De tao nhung hinh khac nay, nguoi xua da su dung ky thuat duc khac con rat tho so, dung bua, duc truc tiep tren be mat tang da. Nhung ranh duc nay thuong co mat cat hinh long mang, be rong mieng khoang tu 1cm-2cm, sau tu 0,7cm-1cm. Cac hinh khac co the duoc phac hoa truoc, dac biet la nhung hinh tron. |
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh.
Khám phá hình khắc cổ trên đá ở Xín Mần
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Các nhà khoa học mới tìm thấy những hình khắc cổ trên đá ở huyện Xín Mần, Hà Giang. Họ cho rằng, đây là những hình khắc được tạo tác qua nhiều thời kỳ, niên đại.