Nằm cách Hà Nội 150km, khu di tích lịch sử cấp quốc gia Lam Kinh ở xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân là một trong những danh thắng nổi tiếng của tỉnh Thanh Hóa. Di tích này nằm giữa một vùng cây cối xanh tươi, rộng khoảng 30ha, gồm đền, miếu, lăng và một hành cung của các vua nhà Hậu Lê mỗi lần về bái yết tổ tiên.
Thành điện Lam Kinh
Lê Lợi sau 10 năm lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1428) đã giành thắng lợi và lên ngôi vua, đóng đô ở Thăng Long. Đồng thời ông cho xây dựng ở quê nhà Thanh Hóa một kinh thành gọi là Lam Kinh hay còn gọi là Tây Kinh.
Thành điện Lam Kinh phía bắc dựa vào núi Dầu mặt nam nhìn ra sông Chu - có núi Chúa làm tiền án, bên tả là rừng Phú Lâm, bên hữu là núi Hương và núi Hàm Rồng. Khu Hoàng thành, cung điện và Thái miếu ở Lam Kinh được bố trí xây dựng theo trục Nam – Bắc trên một khoảng đồi gò có hình dáng chữ vương.
Cây đa cổ thụ
Bốn mặt thành có chiều dài 314m, bề ngang 254m, tường thành phía bắc hình cánh cung có bán kính 164m, thành dày 1m. Qua khảo cổ và dấu tích còn lại cho thấy xưa kia ở đây đã từng tồn tại Ngọ môn, sân rồng, chính điện, khu Thái miếu… nguy nga tráng lệ.
Mặt trước ngoài hoàng thành dài khoảng 100m còn lại dấu vết của cổng vào rộng trên 6m, hai bên có hai bức tường thành hình cánh cung kéo dài đến sát bờ sông Ngọc. Sông này bắt nguồn từ Tây Hồ, chạy vòng qua trước thành và điện Lam Kinh. Theo sách Hoàng việt dư địa chí xưa kia, nước sông trong veo, đáy sông có nhiều sỏi tròn đẹp, trông rất đáng yêu, không ai dám lấy.
Vĩnh Lăng
Trên sông có bắc một cây cầu tên là Tiên Loan Kiều hình cánh cung, còn có tên gọi là Cầu Bạch, trên cầu có lợp ngói, qua cầu khoảng 50m thì đến một giếng cổ. Trước kia dưới giếng còn thả sen để giữ cho nước mát trong những ngày hè nóng nực. Bờ giếng phía bắc có lát bậc đá lên xuống gọi là bến nước. Gần đó là cây đa cổ hơn trăm năm tuổi tỏa bóng mát rượi.
Cách quần thể Hoàng thành 50m, Vĩnh Lăng – lăng vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) được xây dựng trên một dải đất bằng phẳng. Vĩnh Lăng được chọn đặt trên một thế đất rất đẹp, phía trước có minh đường rộng rãi và tiền án là núi Chúa, phía sau có gối tựa là núi Dầu, hai bên tả, hữu có hai dãy núi tạo thế hổ phục long chầu.
Chính điện đền Lê Lai
Đối diện lại có sông làm bạch hổ. Bố cục và phong cách kiến trúc của Vĩnh Lăng đơn giản nhưng tôn nghiêm, tự nhiên và trang nhã. Lăng đắp đất hình lập phương, bốn phía bên ngoài xây chèn bằng đá đục.
Trước lăng có hai hàng tượng quan hầu và tượng các linh vật (gồm bốn cặp ngựa, nghê, tê giác, cọp) tạc bằng đá, theo phong thủy thì các hàng tượng này được dựng để trấn trạch. Giữa hai hàng tượng chầu vào là một lối đi rộng hơn hai mét gọi là thần đạo.
Điện Lê Lai trong một ngày hội
Nếu còn thời gian, du khách có thể đi thăm đền Lê Lai ở cách đó 6km. Đây cũng là một di tích đẹp và đặc biệt lại nằm trong vùng không gian văn hóa Mường của xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc.
Tượng linh vật
Ve Thanh Hoa tham di tich Lam Kinh
Nam cach Ha Noi 150km, khu di tich lich su cap quoc gia Lam Kinh o xa Xuan Lam, huyen Tho Xuan la mot trong nhung danh thang noi tieng cua tinh Thanh Hoa. Di tich nay nam giua mot vung cay coi xanh tuoi, rong khoang 30ha, gom den, mieu, lang va mot hanh cung cua cac vua nha Hau Le moi lan ve bai yet to tien.
Thanh dien Lam Kinh
Le Loi sau 10 nam lanh dao cuoc khoi nghia Lam Son (1418-1428) da gianh thang loi va len ngoi vua, dong do o Thang Long. Dong thoi ong cho xay dung o que nha Thanh Hoa mot kinh thanh goi la Lam Kinh hay con goi la Tay Kinh.
Thanh dien Lam Kinh phia bac dua vao nui Dau mat nam nhin ra song Chu - co nui Chua lam tien an, ben ta la rung Phu Lam, ben huu la nui Huong va nui Ham Rong. Khu Hoang thanh, cung dien va Thai mieu o Lam Kinh duoc bo tri xay dung theo truc Nam – Bac tren mot khoang doi go co hinh dang chu vuong.
Cay da co thu
Bon mat thanh co chieu dai 314m, be ngang 254m, tuong thanh phia bac hinh canh cung co ban kinh 164m, thanh day 1m. Qua khao co va dau tich con lai cho thay xua kia o day da tung ton tai Ngo mon, san rong, chinh dien, khu Thai mieu… nguy nga trang le.
Mat truoc ngoai hoang thanh dai khoang 100m con lai dau vet cua cong vao rong tren 6m, hai ben co hai buc tuong thanh hinh canh cung keo dai den sat bo song Ngoc. Song nay bat nguon tu Tay Ho, chay vong qua truoc thanh va dien Lam Kinh. Theo sach Hoang viet du dia chi xua kia, nuoc song trong veo, day song co nhieu soi tron dep, trong rat dang yeu, khong ai dam lay.
Vinh Lang
Tren song co bac mot cay cau ten la Tien Loan Kieu hinh canh cung, con co ten goi la Cau Bach, tren cau co lop ngoi, qua cau khoang 50m thi den mot gieng co. Truoc kia duoi gieng con tha sen de giu cho nuoc mat trong nhung ngay he nong nuc. Bo gieng phia bac co lat bac da len xuong goi la ben nuoc. Gan do la cay da co hon tram nam tuoi toa bong mat ruoi.
Cach quan the Hoang thanh 50m, Vinh Lang – lang vua Le Thai To (Le Loi) duoc xay dung tren mot dai dat bang phang. Vinh Lang duoc chon dat tren mot the dat rat dep, phia truoc co minh duong rong rai va tien an la nui Chua, phia sau co goi tua la nui Dau, hai ben ta, huu co hai day nui tao the ho phuc long chau.
Chinh dien den Le Lai
Doi dien lai co song lam bach ho. Bo cuc va phong cach kien truc cua Vinh Lang don gian nhung ton nghiem, tu nhien va trang nha. Lang dap dat hinh lap phuong, bon phia ben ngoai xay chen bang da duc.
Truoc lang co hai hang tuong quan hau va tuong cac linh vat (gom bon cap ngua, nghe, te giac, cop) tac bang da, theo phong thuy thi cac hang tuong nay duoc dung de tran trach. Giua hai hang tuong chau vao la mot loi di rong hon hai met goi la than dao.
Dien Le Lai trong mot ngay hoi
Neu con thoi gian, du khach co the di tham den Le Lai o cach do 6km. Day cung la mot di tich dep va dac biet lai nam trong vung khong gian van hoa Muong cua xa Kien Tho, huyen Ngoc Lac.
Tuong linh vat
Về Thanh Hóa thăm di tích Lam Kinh
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Nằm cách Hà Nội 150km, khu di tích lịch sử cấp quốc gia Lam Kinh ở xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân là một trong những danh thắng nổi tiếng của tỉnh Thanh Hóa. Di tích này nằm giữa một vùng cây cối xanh tươi, rộng khoảng 30ha, gồm đền, miếu, lăng và một hành cung của các vua nhà Hậu Lê mỗi lần về bái yết tổ tiên.