5/3/2025
ẩm thực du lịch ,
7693
Thức ăn Nhật Bản không giống phần lớn các nước Châu Á khác về nguyên liệu, cách chế biến, hương vị, và trên hết là trong cách trình bày. Nó phản ánh tính cách và văn hóa của người Nhật.
Các món ăn Nhật thường không sử dụng nhiều chất đạm có nguồn gốc từ gạo, mì. Nguồn đạm chủ yếu là từ cá và đậu tương, gia vị thường nhẹ nhàng tinh tế, chủ yếu sử dụng đường và nuớc tương. Trong trình bày, thức ăn luôn tạo ra sự đẹp mắt và có tính nghệ thuật cao, tạo cảm giác thư giãn và kích thích thèm ăn. Người Nhật thường dùng nhiều loại đĩa bát với đủ mọi hình dáng, màu sắc khác nhau.
Lương thực
Trong ẩm thực Nhật bản, gạo cũng là lương thực chính như ẩm thực Việt. Các món cơm của Nhật rất phong phú, trong đó có món Sushi. Sushi là một món ăn truyền thống của Nhật Bản, có nguồn gốc từ thời xưa, khi việc vận chuyển cá từ biển về rất chậm, vì vậy, các ngư dân phải nghĩ cách để không làm lãng phí nguồn tài nguyên quý giá này. Họ làm sạch cá, ướp muối, nén chúng giữa hai lớp gạo, đặt một tảng đá nặng lên trên, vài tuần sau thay tảng đá bằng vật nhẹ hơn. Khoảng hai đến ba tháng sau, khi cá và gạo lên men thì món ăn đã hoàn tất. Ngày nay việc chuẩn bị món Sushi trở nên đơn giản hơn rất nhiều và thời gian cũng được rút ngắn, sự cầu kỳ trong cách thực hiện đã được cải tiến nhiều. Món Sushi ngày nay không chỉ là món ăn truyền thống của Nhật mà đã trở thành món yêu thích của rất nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Sushi được làm từ cơm kết hợp với hải sản tươi sống hoặc chín, với rau và với một số gia vị, đặc biệt là với wasabi nếu là món sushi hải sản. Sushi có nhiều loại, nhiều dạng khác nhau và thường là loại cơm lên men chua, được nêm gia vị giấm, muối, đường. Để dùng hàng ngày, người ta làm món Chi- rashizushi là cơm trộn với nhiều loại nguyên liệu hỗn hợp như trứng, tôm, cá, nấm… Loại sushi cuộn khá phổ biến, gọi là makizushi, trong đó cơm được cuốn tròn, bên ngoài là lớp rong biển sấy khô, bên trong thường là các loại rau cải hoặc trái bơ, trứng… Sushi còn có dạng cơm nắm với một miếng cá hoặc tôm sống, cơm gọi là Nigirizushi. Temaki zushi là dạng cơm cuộn bằng rong biển hình phễu, thường được cuộn và ăn ngay, không cắt khoanh.
Tuy Sushi là món ăn nổi tiếng của Nhật, nhưng người Nhật lại thích ăn mì hơn. Họ có rất nhiều loại mì khác nhau, từ loại Udon to dày đến loại Soba nhỏ xíu. Udon và Soba có thể ăn nóng hoặc còn được ăn nguội, đặc biệt với loại mì Soba. Món Soba lạnh là mì luộc chín, chấm với nuớc tương, củ cải trắng bào và mù tạc với vài cọng hành. Mì Soba lạnh được trình bày với nori xắt sợi và ăn với củ Yam bào mịn. Yam trong tiếng Nhật có nghĩa là “khoai tây núi”, cũng là một loại thức ăn nổi tiếng trong ẩm thực Nhật bản. Yam rất thường xuất hiện trong bữa ăn, dùng ăn sống hoặc được nướng trong lò hay hấp lên.
Các món ăn Nhật thường sử dụng một loại củ chứa tinh bột có độ giòn, dai rất đặc biệt và được ưa chuộng là Konyakku. Người ta cho là nó xuất xứ từ Indonesia, và ngày nay được trồng tại một số vùng ở Nhật Bản. Konyakku được ăn sống, luộc hay làm thành bột và chế biến. Mặc dù giá khá cao nhưng nó rất được ưa thích, sử dụng trong nhiều món ăn như món Oden.
Hải sản Nhật Bản là một đảo quốc được bao bọc bởi dòng biển ấm và sông ngòi dày đặc. Hải sản thu được hằng năm rất dồi dào. Điều này có ảnh hưởng lớn đến thói quen ăn uống của người Nhật bản. Người Nhật thích món hải sản sống, là sashimi, một món đắt tiền được dùng như món khai vị. Sashimi có thể là các loại cá sống, tôm sống, bạch tuộc… thường dùng chung với wasabi, một loại mù tạc có vị hăng nồng của Nhật Bản, và những lát gừng thái mỏng, ngâm chua. Một món khác cũng rất thông dụng là món sushi. Những con cá nuớng trên khay kim loại gọi là teppan. Cá khô và ướp bonito (katsuo-bushi) thường dùng trong món xúp miso (tương đậu nành sệt) và cá lạng thành miếng mỏng dùng để trình bày cho món ăn. Món Nhật có các loại tôm nổi tiếng như tôm pan-da hay tôm anh đào (sakura) vì màu sắc hồng nhạt của nó. Ngoài ra, rong biển là nguồn cung cấp chính các chất khoáng và nguyên tố vi lượng như iốt trong thực đơn hằng ngày của người Nhật. Rong biển dùng cuộn với cơm, nấu canh, làm món salad hay có loại dùng riêng để nấu nước dùng. Lươn cũng là nguyên liệu được ưa chuộng của người Nhật. Món Kabayaki (lươn nướng) là món ăn được người Nhật ưa thích. Người ta chế biến bằng cách hấp chín lươn sau đó đem nướng vàng và đặt trên nắm cơm.
Thịt gia súc
Bên cạnh nguyên liệu hải sản, người Nhật cũng sử dụng các loại thịt gia súc như thịt heo, bò, hươu, ngựa… Thịt heo được du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc qua Triều Tiên. Những món ăn chế biến từ thịt heo ngon nhất thường tập trung ở miền Nam Nhật bản, ví dụ món tonkatsu. Mặc dù vậy, thịt heo không xuất hiện trong thực đơn chính của Nhật Bản như thịt bò. Người Nhật dùng thịt bò làm những món đặc biệt như món Sukiyaki, món lẩu Shabu Shabu. Sukiyaki là món ăn chế biến với những miếng thịt bò nướng, dùng với đậu hủ, nấm. Món Shabu Shabu với những miếng thịt bò ngon xắt mỏng nhúng vào nước lẩu nấu từ rong biển. Loại thịt bò nổi tiếng của Nhật là bò Ko bê. Những con bò được nuôi với chế độ ăn đặc biệt và được xoa bóp làm cho mỡ tản đều trong bắp thịt. Khi nấu chín, những hạt mỡ nằm rải rác khắp miếng thịt làm cho thịt bò mềm và ngon đặc biệt. Thịt bò Kô bê có lẽ là thứ thịt bò đắt nhất thế giới và được xuất khẩu sang nhiều nước phát triển khác, trong đó có Mỹ.
Người Nhật cũng ăn thịt hươu và thịt ngựa. Người ta cho là loại hươu ngon nhất ở Nhật là hươu ở Hokkaido. Ở đây, loài hươu ăn những loại cỏ có tính thảo dược làm cho thịt có vị ngon đặc biệt. Ngoài ra, giống như người Đức hay người Pháp, người Nhật cũng thích hương vị và sớ thịt khác lạ của món thịt ngựa. Thỉnh thoảng họ còn ăn thịt ngựa sống như là món sashimi. Thay vì sashimi cá, tôm hay bạch tuộc thì là sashimi thịt ngựa.
Các loại thực phẩm khác
Rau củ của Nhật Bản gần giống như các nước khác; bao gồm các loại rau ăn lá, loại lấy trái và loại lấy rễ. Rau ăn lá như rau chân vịt, lá cây hoa cúc. Trái có cà tím, loại lấy rễ có nhiều loại xa lạ với các nước khác như fuki (khoai môn), dai- kon (một loại củ cải). Daikon xắt mỏng được coi là món ăn độc đáo của người Nhật, được ngâm chua hay để trang trí đĩa thức ăn.
Người Nhật còn có nhiều món ăn chế biến với trứng. Họ có cách riêng trong chế biến trứng, như món TamagoYaki là món trứng chiên dùng trong gia đình. Món Chawa-mushi, có nghĩa là “món trứng hấp trong thố sứ” là món trứng trộn với gia vị, nước dùng gà rồi đem hấp trong thố. Trong các thành phố, các okonomiya (cửa hiệu trứng ốp lết) cung cấp cho khách ăn một thực đơn hoa cả mắt về các món ốp lết.
Tofu (đậu phụ, tàu hủ) là món ăn được phổ biến rộng rãi khắp nước Nhật. Đậu phụ có nhiều loại: mềm mượt, mềm vừa, cứng, được ăn nguội hoặc ăn nóng. Đậu phụ cũng có thể được chế biến như món nước uống hay thức ăn, như món ăn với cơm hoặc món ăn tráng miệng. Bữa ăn của người Nhật sẽ không thành bữa ăn nếu không có món đậu phụ. Món xúp Miso nổi tiếng của Nhật Bản nấu với tương đặc Miso không thể thiếu thành phần đậu phụ trong đó.
Gia vị
Món ăn Nhật Bản không thể thiếu các loại gia vị dùng chế biến tạo nên hương vị riêng. Có thể kể một số gia vị thông dụng trong ẩm thực Nhật Bản như sau:
Dashi: hỗn hợp bột rong biển trộn với bột cá cơm, được dùng làm bột nêm.
Mirin: loại rượu nếp, ít chất cồn, vị ngọt, thường dùng để pha vào các loại xốt. Có hai loại Mirin là Hon và Shin. Cả hai loại này đều có nồng độ cồn dưới 1%. Mirin giúp làm tăng hương vị và khiến món ăn có màu sắc đẹp hơn.
Tương đặc Miso: làm từ đậu nành lên men, là món chủ yếu trong chế biến món ăn Nhật, được coi là protein thực vật.
Giấm gạo: Là loại giấm được làm lên men từ gạo hoặc từ rượu nếp. Giấm gạo có mùi nhẹ và vị chua dịu, hơi ngọt, không màu hoặc hơi vàng.
Rượu gạo Sakê: để nấu làm món ăn hoặc uống riêng, vị ngọt, ít cồn.
Tương ớt Hàn Quốc: Có vị rất cay do đó cần cẩn thận liều lượng khi dùng.Gia vị Sansho: loại gia vị dùng trong các món Nhật hương vị Trung Hoa, rất độc đáo, thường dùng để rắc vào các món thịt.
Wasabi: vị cay nồng, ở dạng bột hoặc sệt. Loại gia vị này có mùi hăng và cay làm át đi mùi tanh của cá sống, màu xanh lá của nó góp phần không nhỏ vào việc trang trí cho món ăn thêm phần đẹp mắt. Hỗn hợp gia vị: gồm rong nori, mè rang, muối. Để rắc vào món cơm, nui, mì, miến, xà lách, trứng…Gia vị Shichimi Togarashi: gồm 7 thành phần, thường ăn kèm với xúp và mì. Nước tương đậu nành (Tamari): gần giống xì dầu của người Hoa nhưng mùi vị nhẹ hơn, làm bằng phương pháp lên men tự nhiên.
Gừng muối: dùng trang trí các món thịt, cá, cơm, cay dịu, mùi thơm đặc biệt.
Rong biển Nori: được ép thành miếng mỏng, dùng cho vào xúp hay cuốn bên ngoài cơm sushi, cá, tôm… làm tăng tính thẩm mỹ cho món ăn và rất bổ dưỡng.
Muối mè: trắng hoặc đen được rang chín làm gia vị. Ngày nay cả thế giới đều ưa thích loại muối mè rất đa dạng của Nhật Bản.
Củ cải: dùng ăn kèm hoặc ngâm giấm, ngâm tương. Có nhiều loại được bày bán dưới dạng chế biến sẵn.
Xốt cà chua Tonkatsu: loại xốt cay của Nhật, giống như xốt Worcestershire và mù tạc, thường ăn với thịt heo Tonkatsu.
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Nguyen lieu va gia vi trong mon Nhat
Thuc an Nhat Ban khong giong phan lon cac nuoc Chau A khac ve nguyen lieu, cach che bien, huong vi, va tren het la trong cach trinh bay. No phan anh tinh cach va van hoa cua nguoi Nhat.
Cac mon an Nhat thuong khong su dung nhieu chat dam co nguon goc tu gao, mi. Nguon dam chu yeu la tu ca va dau tuong, gia vi thuong nhe nhang tinh te, chu yeu su dung duong va nuoc tuong. Trong trinh bay, thuc an luon tao ra su dep mat va co tinh nghe thuat cao, tao cam giac thu gian va kich thich them an. Nguoi Nhat thuong dung nhieu loai dia bat voi du moi hinh dang, mau sac khac nhau.
Luong thuc
Trong am thuc Nhat ban, gao cung la luong thuc chinh nhu am thuc Viet. Cac mon com cua Nhat rat phong phu, trong do co mon Sushi. Sushi la mot mon an truyen thong cua Nhat Ban, co nguon goc tu thoi xua, khi viec van chuyen ca tu bien ve rat cham, vi vay, cac ngu dan phai nghi cach de khong lam lang phi nguon tai nguyen quy gia nay. Ho lam sach ca, uop muoi, nen chung giua hai lop gao, dat mot tang da nang len tren, vai tuan sau thay tang da bang vat nhe hon. Khoang hai den ba thang sau, khi ca va gao len men thi mon an da hoan tat. Ngay nay viec chuan bi mon Sushi tro nen don gian hon rat nhieu va thoi gian cung duoc rut ngan, su cau ky trong cach thuc hien da duoc cai tien nhieu. Mon Sushi ngay nay khong chi la mon an truyen thong cua Nhat ma da tro thanh mon yeu thich cua rat nhieu quoc gia khac tren the gioi.
Sushi duoc lam tu com ket hop voi hai san tuoi song hoac chin, voi rau va voi mot so gia vi, dac biet la voi wasabi neu la mon sushi hai san. Sushi co nhieu loai, nhieu dang khac nhau va thuong la loai com len men chua, duoc nem gia vi giam, muoi, duong. De dung hang ngay, nguoi ta lam mon Chi- rashizushi la com tron voi nhieu loai nguyen lieu hon hop nhu trung, tom, ca, nam… Loai sushi cuon kha pho bien, goi la makizushi, trong do com duoc cuon tron, ben ngoai la lop rong bien say kho, ben trong thuong la cac loai rau cai hoac trai bo, trung… Sushi con co dang com nam voi mot mieng ca hoac tom song, com goi la Nigirizushi. Temaki zushi la dang com cuon bang rong bien hinh pheu, thuong duoc cuon va an ngay, khong cat khoanh.
Tuy Sushi la mon an noi tieng cua Nhat, nhung nguoi Nhat lai thich an mi hon. Ho co rat nhieu loai mi khac nhau, tu loai Udon to day den loai Soba nho xiu. Udon va Soba co the an nong hoac con duoc an nguoi, dac biet voi loai mi Soba. Mon Soba lanh la mi luoc chin, cham voi nuoc tuong, cu cai trang bao va mu tac voi vai cong hanh. Mi Soba lanh duoc trinh bay voi nori xat soi va an voi cu Yam bao min. Yam trong tieng Nhat co nghia la “khoai tay nui”, cung la mot loai thuc an noi tieng trong am thuc Nhat ban. Yam rat thuong xuat hien trong bua an, dung an song hoac duoc nuong trong lo hay hap len.
Cac mon an Nhat thuong su dung mot loai cu chua tinh bot co do gion, dai rat dac biet va duoc ua chuong la Konyakku. Nguoi ta cho la no xuat xu tu Indonesia, va ngay nay duoc trong tai mot so vung o Nhat Ban. Konyakku duoc an song, luoc hay lam thanh bot va che bien. Mac du gia kha cao nhung no rat duoc ua thich, su dung trong nhieu mon an nhu mon Oden.
Hai san Nhat Ban la mot dao quoc duoc bao boc boi dong bien am va song ngoi day dac. Hai san thu duoc hang nam rat doi dao. Dieu nay co anh huong lon den thoi quen an uong cua nguoi Nhat ban. Nguoi Nhat thich mon hai san song, la sashimi, mot mon dat tien duoc dung nhu mon khai vi. Sashimi co the la cac loai ca song, tom song, bach tuoc… thuong dung chung voi wasabi, mot loai mu tac co vi hang nong cua Nhat Ban, va nhung lat gung thai mong, ngam chua. Mot mon khac cung rat thong dung la mon sushi. Nhung con ca nuong tren khay kim loai goi la teppan. Ca kho va uop bonito (katsuo-bushi) thuong dung trong mon xup miso (tuong dau nanh set) va ca lang thanh mieng mong dung de trinh bay cho mon an. Mon Nhat co cac loai tom noi tieng nhu tom pan-da hay tom anh dao (sakura) vi mau sac hong nhat cua no. Ngoai ra, rong bien la nguon cung cap chinh cac chat khoang va nguyen to vi luong nhu iot trong thuc don hang ngay cua nguoi Nhat. Rong bien dung cuon voi com, nau canh, lam mon salad hay co loai dung rieng de nau nuoc dung. Luon cung la nguyen lieu duoc ua chuong cua nguoi Nhat. Mon Kabayaki (luon nuong) la mon an duoc nguoi Nhat ua thich. Nguoi ta che bien bang cach hap chin luon sau do dem nuong vang va dat tren nam com.
Thit gia suc
Ben canh nguyen lieu hai san, nguoi Nhat cung su dung cac loai thit gia suc nhu thit heo, bo, huou, ngua… Thit heo duoc du nhap vao Nhat Ban tu Trung Quoc qua Trieu Tien. Nhung mon an che bien tu thit heo ngon nhat thuong tap trung o mien Nam Nhat ban, vi du mon tonkatsu. Mac du vay, thit heo khong xuat hien trong thuc don chinh cua Nhat Ban nhu thit bo. Nguoi Nhat dung thit bo lam nhung mon dac biet nhu mon Sukiyaki, mon lau Shabu Shabu. Sukiyaki la mon an che bien voi nhung mieng thit bo nuong, dung voi dau hu, nam. Mon Shabu Shabu voi nhung mieng thit bo ngon xat mong nhung vao nuoc lau nau tu rong bien. Loai thit bo noi tieng cua Nhat la bo Ko be. Nhung con bo duoc nuoi voi che do an dac biet va duoc xoa bop lam cho mo tan deu trong bap thit. Khi nau chin, nhung hat mo nam rai rac khap mieng thit lam cho thit bo mem va ngon dac biet. Thit bo Ko be co le la thu thit bo dat nhat the gioi va duoc xuat khau sang nhieu nuoc phat trien khac, trong do co My.
Nguoi Nhat cung an thit huou va thit ngua. Nguoi ta cho la loai huou ngon nhat o Nhat la huou o Hokkaido. O day, loai huou an nhung loai co co tinh thao duoc lam cho thit co vi ngon dac biet. Ngoai ra, giong nhu nguoi Duc hay nguoi Phap, nguoi Nhat cung thich huong vi va so thit khac la cua mon thit ngua. Thinh thoang ho con an thit ngua song nhu la mon sashimi. Thay vi sashimi ca, tom hay bach tuoc thi la sashimi thit ngua.
Cac loai thuc pham khac
Rau cu cua Nhat Ban gan giong nhu cac nuoc khac; bao gom cac loai rau an la, loai lay trai va loai lay re. Rau an la nhu rau chan vit, la cay hoa cuc. Trai co ca tim, loai lay re co nhieu loai xa la voi cac nuoc khac nhu fuki (khoai mon), dai- kon (mot loai cu cai). Daikon xat mong duoc coi la mon an doc dao cua nguoi Nhat, duoc ngam chua hay de trang tri dia thuc an.
Nguoi Nhat con co nhieu mon an che bien voi trung. Ho co cach rieng trong che bien trung, nhu mon TamagoYaki la mon trung chien dung trong gia dinh. Mon Chawa-mushi, co nghia la “mon trung hap trong tho su” la mon trung tron voi gia vi, nuoc dung ga roi dem hap trong tho. Trong cac thanh pho, cac okonomiya (cua hieu trung op let) cung cap cho khach an mot thuc don hoa ca mat ve cac mon op let.
Tofu (dau phu, tau hu) la mon an duoc pho bien rong rai khap nuoc Nhat. Dau phu co nhieu loai: mem muot, mem vua, cung, duoc an nguoi hoac an nong. Dau phu cung co the duoc che bien nhu mon nuoc uong hay thuc an, nhu mon an voi com hoac mon an trang mieng. Bua an cua nguoi Nhat se khong thanh bua an neu khong co mon dau phu. Mon xup Miso noi tieng cua Nhat Ban nau voi tuong dac Miso khong the thieu thanh phan dau phu trong do.
Gia vi
Mon an Nhat Ban khong the thieu cac loai gia vi dung che bien tao nen huong vi rieng. Co the ke mot so gia vi thong dung trong am thuc Nhat Ban nhu sau:
Dashi: hon hop bot rong bien tron voi bot ca com, duoc dung lam bot nem.
Mirin: loai ruou nep, it chat con, vi ngot, thuong dung de pha vao cac loai xot. Co hai loai Mirin la Hon va Shin. Ca hai loai nay deu co nong do con duoi 1%. Mirin giup lam tang huong vi va khien mon an co mau sac dep hon.
Tuong dac Miso: lam tu dau nanh len men, la mon chu yeu trong che bien mon an Nhat, duoc coi la protein thuc vat.
Giam gao: La loai giam duoc lam len men tu gao hoac tu ruou nep. Giam gao co mui nhe va vi chua diu, hoi ngot, khong mau hoac hoi vang.
Ruou gao Sake: de nau lam mon an hoac uong rieng, vi ngot, it con.
Tuong ot Han Quoc: Co vi rat cay do do can can than lieu luong khi dung.Gia vi Sansho: loai gia vi dung trong cac mon Nhat huong vi Trung Hoa, rat doc dao, thuong dung de rac vao cac mon thit.
Wasabi: vi cay nong, o dang bot hoac set. Loai gia vi nay co mui hang va cay lam at di mui tanh cua ca song, mau xanh la cua no gop phan khong nho vao viec trang tri cho mon an them phan dep mat. Hon hop gia vi: gom rong nori, me rang, muoi. De rac vao mon com, nui, mi, mien, xa lach, trung…Gia vi Shichimi Togarashi: gom 7 thanh phan, thuong an kem voi xup va mi. Nuoc tuong dau nanh (Tamari): gan giong xi dau cua nguoi Hoa nhung mui vi nhe hon, lam bang phuong phap len men tu nhien.
Gung muoi: dung trang tri cac mon thit, ca, com, cay diu, mui thom dac biet.
Rong bien Nori: duoc ep thanh mieng mong, dung cho vao xup hay cuon ben ngoai com sushi, ca, tom… lam tang tinh tham my cho mon an va rat bo duong.
Muoi me: trang hoac den duoc rang chin lam gia vi. Ngay nay ca the gioi deu ua thich loai muoi me rat da dang cua Nhat Ban.
Cu cai: dung an kem hoac ngam giam, ngam tuong. Co nhieu loai duoc bay ban duoi dang che bien san.
Xot ca chua Tonkatsu: loai xot cay cua Nhat, giong nhu xot Worcestershire va mu tac, thuong an voi thit heo Tonkatsu.
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh. Nguyên liệu và gia vị trong món Nhật
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Thức ăn Nhật Bản không giống phần lớn các nước Châu Á khác về nguyên liệu, cách chế biến, hương vị, và trên hết là trong cách trình bày. Nó phản ánh tính cách và văn hóa của người Nhật.