14/4/2025
ẩm thực du lịch ,
7423
Cây đậu phộng (đậu phụng, lạc...) hợp với khí trời đất Quảng Nam, cho năng suất cao và mang lại giá trị kinh tế hơn hẳn các loại cây hoa màu khác nên rất được nông dân ưa chuộng gieo trồng trên khắp các làng quê xứ Quảng. Kẹo đậu phộng, món quà quê ngọt ngào, thơm hương đồng nội là món ăn chơi được mọi người đặc biệt ưa chuộng trong mùa đông, tiết trời lành lạnh.
Những ngày còn nhỏ ở quê, vào mùa thu hoạch đậu phộng, bọn trẻ con chúng tôi tha hồ được bà và mẹ nấu cho những món ăn ngon từ loại hạt này. Nào là đậu phộng non luộc, đậu phộng nấu xôi, rồi chè đậu phộng nấu với mè đen ngọt lịm, thơm ngát, cả món đậu phộng để nguyên vỏ rang trên than hồng giòn tan, thơm phức, ăn nhiều mà không ngán.
Hạt đậu phộng còn được phơi khô đem ép lấy tinh dầu đậu phộng. Ai đã từng sử dụng loại dầu phộng nhà quê nguyên chất này chắc hẳn sẽ không thể nào quên được những hương vị béo, thơm đặc biệt của nó. Dầu phộng quê cũng là món quà mà mọi người thường dùng để biếu những người thân xa quê bởi loại dầu này được xem là dầu phộng nguyên chất, không hề có chất bảo quản cũng như không bị pha chế với các loại dầu mỡ khác, rất được mọi người ưa chuộng, mua dùng hằng ngày.
Kẹo đậu phộng là món quà quê được nhiều người ưa thích mỗi khi đông về. Ảnh: K.Loan
Một sản phẩm đặc biệt được làm từ đậu phộng mà mỗi khi nhắc đến thì người xứ Quảng đều dễ dàng cảm nhận được những hương vị ngọt ngào, thơm ngon đến khó cưỡng chính là kẹo đậu phộng. Vào những chiều đông tiết trời lành lạnh kèm theo những cơn mưa lất phất khiến công việc nhà nông trở nên nhàn rỗi, mọi người trong gia đình lại quây quần bên nhau là lúc các mẹ, các chị quê tôi thường làm kẹo đậu phộng đãi những người thân trong gia đình.
Chỉ mười lăm phút vào bếp cùng nguyên liệu chính gồm đậu phộng khô và mật mía (hai nguyên liệu này luôn có sẵn trong mỗi gia đình nông dân ở quê tôi) là mọi người có ngay một món ăn chơi ngọt ngào, thú vị trong mùa đông. Đậu phộng bóc bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài, nấu chung với mật mía, thêm một ít nước theo tỉ lệ 1: 1 (một ký đậu: một lít mật mía), thêm một ít nước cốt chanh vào trong nồi để kẹo được giòn.
Cũng có thể thay mật mía bằng đường bát, loại đường thủ công khá phổ biến nơi đất Quảng. Nấu lửa nhỏ cho hạt đậu chín, nước đường cô đặc dần và hạt đậu ngấm vị ngọt của mật mía. Khi đậu trong nồi nổ lốp bốp thì nhanh tay đổ hỗn hợp đậu đường này lên những cái bánh tráng nướng sẵn từ trước, dùng muỗng dàn đều đậu và đường ra khắp mặt bánh, chờ cho nguội là dùng được. Có thể rắc thêm một ít mè lên trên kẹo đậu để món ăn thêm đẹp mắt và thêm nhiều hương vị.
Ăn kẹo đậu phộng phải có ấm nước chè xanh còn nóng hổi mới cảm nhận được hết cái thú vị của món ăn chơi dân dã này. Nhâm nhi miếng kẹo đậu trong miệng, cảm nhận những hương vị ngọt ngào của mật mía, béo, thơm, giòn của đậu phộng, bánh tráng tan trên đầu lưỡi, trôi dần xuống cổ rồi húp một ngụm nước chè xanh, nghe hơi ấm cùng những hương vị ngọt ngào, thật ngon, thật ngọt, để khi xa rồi lại nhớ thật nhiều những hương vị đậm chất quê cùng không khí gia đình ngày đông ấm cúng này.
Mùa này, những quầy bán kẹo đậu phộng ở xứ Quảng bán rất “chạy”. Người đi chợ ghé mua vài miếng kẹo làm quà cho trẻ trong nhà. Người thì mua gửi lên phố cho người thân, bạn bè hay con cháu đang trọ học, làm việc xa nhà. Những người thành phố về thăm quê cũng háo hức ra chợ mua thật nhiều kẹo đậu phộng làm quà cho người thân của mình, món quà quê tuy dân dã, bình dị, mộc mạc, nhưng ngọt ngào, nồng ấm tình quê mà ai cũng mong ngóng và chờ đợi từ quê nhà thân yêu.
Đọc thêm:
> Kẹo Cu Đơ - đặc sản Hà Tĩnh
Keo dau phong xu Quang
Cay dau phong (dau phung, lac...) hop voi khi troi dat Quang Nam, cho nang suat cao va mang lai gia tri kinh te hon han cac loai cay hoa mau khac nen rat duoc nong dan ua chuong gieo trong tren khap cac lang que xu Quang. Keo dau phong, mon qua que ngot ngao, thom huong dong noi la mon an choi duoc moi nguoi dac biet ua chuong trong mua dong, tiet troi lanh lanh.
Nhung ngay con nho o que, vao mua thu hoach dau phong, bon tre con chung toi tha ho duoc ba va me nau cho nhung mon an ngon tu loai hat nay. Nao la dau phong non luoc, dau phong nau xoi, roi che dau phong nau voi me den ngot lim, thom ngat, ca mon dau phong de nguyen vo rang tren than hong gion tan, thom phuc, an nhieu ma khong ngan.
Hat dau phong con duoc phoi kho dem ep lay tinh dau dau phong. Ai da tung su dung loai dau phong nha que nguyen chat nay chac han se khong the nao quen duoc nhung huong vi beo, thom dac biet cua no. Dau phong que cung la mon qua ma moi nguoi thuong dung de bieu nhung nguoi than xa que boi loai dau nay duoc xem la dau phong nguyen chat, khong he co chat bao quan cung nhu khong bi pha che voi cac loai dau mo khac, rat duoc moi nguoi ua chuong, mua dung hang ngay.
Keo dau phong la mon qua que duoc nhieu nguoi ua thich moi khi dong ve. Anh: K.Loan
Mot san pham dac biet duoc lam tu dau phong ma moi khi nhac den thi nguoi xu Quang deu de dang cam nhan duoc nhung huong vi ngot ngao, thom ngon den kho cuong chinh la keo dau phong. Vao nhung chieu dong tiet troi lanh lanh kem theo nhung con mua lat phat khien cong viec nha nong tro nen nhan roi, moi nguoi trong gia dinh lai quay quan ben nhau la luc cac me, cac chi que toi thuong lam keo dau phong dai nhung nguoi than trong gia dinh.
Chi muoi lam phut vao bep cung nguyen lieu chinh gom dau phong kho va mat mia (hai nguyen lieu nay luon co san trong moi gia dinh nong dan o que toi) la moi nguoi co ngay mot mon an choi ngot ngao, thu vi trong mua dong. Dau phong boc bo lop vo cung ben ngoai, nau chung voi mat mia, them mot it nuoc theo ti le 1: 1 (mot ky dau: mot lit mat mia), them mot it nuoc cot chanh vao trong noi de keo duoc gion.
Cung co the thay mat mia bang duong bat, loai duong thu cong kha pho bien noi dat Quang. Nau lua nho cho hat dau chin, nuoc duong co dac dan va hat dau ngam vi ngot cua mat mia. Khi dau trong noi no lop bop thi nhanh tay do hon hop dau duong nay len nhung cai banh trang nuong san tu truoc, dung muong dan deu dau va duong ra khap mat banh, cho cho nguoi la dung duoc. Co the rac them mot it me len tren keo dau de mon an them dep mat va them nhieu huong vi.
An keo dau phong phai co am nuoc che xanh con nong hoi moi cam nhan duoc het cai thu vi cua mon an choi dan da nay. Nham nhi mieng keo dau trong mieng, cam nhan nhung huong vi ngot ngao cua mat mia, beo, thom, gion cua dau phong, banh trang tan tren dau luoi, troi dan xuong co roi hup mot ngum nuoc che xanh, nghe hoi am cung nhung huong vi ngot ngao, that ngon, that ngot, de khi xa roi lai nho that nhieu nhung huong vi dam chat que cung khong khi gia dinh ngay dong am cung nay.
Mua nay, nhung quay ban keo dau phong o xu Quang ban rat “chay”. Nguoi di cho ghe mua vai mieng keo lam qua cho tre trong nha. Nguoi thi mua gui len pho cho nguoi than, ban be hay con chau dang tro hoc, lam viec xa nha. Nhung nguoi thanh pho ve tham que cung hao huc ra cho mua that nhieu keo dau phong lam qua cho nguoi than cua minh, mon qua que tuy dan da, binh di, moc mac, nhung ngot ngao, nong am tinh que ma ai cung mong ngong va cho doi tu que nha than yeu.
Doc them:
> Keo Cu Do - dac san Ha Tinh
Kẹo đậu phộng xứ Quảng
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Cây đậu phộng (đậu phụng, lạc...) hợp với khí trời đất Quảng Nam, cho năng suất cao và mang lại giá trị kinh tế hơn hẳn các loại cây hoa màu khác nên rất được nông dân ưa chuộng gieo trồng trên khắp các làng quê xứ Quảng. Kẹo đậu phộng, món quà quê ngọt ngào, thơm hương đồng nội là món ăn chơi được mọi người đặc biệt ưa chuộng trong mùa đông, tiết trời lành lạnh.