11/12/2024
du lịch trong nước ,
4470
Về An Giang, vượt sông Hậu mênh mang mùa nước nổi đến với cù lao Giêng. Một vùng đất nhỏ nhưng dấu tích xưa phong phú đến kinh ngạc.
>>> Kinh nghiệm du lịch bụi An Giang
Thả lưới bên bờ cù lao Giêng - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Về nơi yên tĩnh
Cù lao Giêng thuộc huyện Chợ Mới (An Giang) nằm giữa sông Tiền, giáp tỉnh Đồng Tháp. Cù lao có hình tam giác, diện tích chừng 40km2 bao gồm các xã Bình Phước Xuân, Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp, đất đai màu mỡ, khí hậu trong lành, sản vật dồi dào... Sách Gia Định thành thông chí gọi đất này là Dinh Châu bởi dáng dấp giống như Doanh Châu, một trong ba đảo thần tiên ở hạ giới (Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu).
...Theo con đường làng, chúng tôi đến khu đất của “Nguyễn tộc” viếng lăng “Ba quan Thượng Đẳng”. Gọi là lăng nhưng thật ra chỉ là nơi có ba nấm mộ gió trong một khuôn viên nhỏ đơn sơ, xung quanh là vườn xoài thâm u, mát mẻ. Cả ba vị này xưa kia là tướng của Nguyễn Ánh, chết trong trận thủy chiến lịch sử ở đầm Thị Nại (Bình Định) năm 1801. Năm 1814, triều đình Huế cho làm hình nhân bằng sáp và dùng ghe bầu đưa các ông về quê hương an táng.
Bên ngoài nhìn vào, từ trái sang phải, các nấm mộ được đắp hình “Mặc - Lý - Quy” (mực - cá - rùa). Lý là nấm mộ Nguyễn Văn Thư (Thư Ngọc Hầu). Còn Mặc và Quy là hai người em cận vệ. Ở đây ngụ ý con mực phun mực đen che mắt địch và con quy là áo giáp che chở Nguyễn Văn Thư. Ngoài ra Mặc - Lý - Quy còn mang triết lý tinh tế: mặc lý quy nghĩa là về nơi yên tĩnh!
Tháp cửu trùng chùa Bà Vú - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Những công trình tôn giáo độc đáo
Du khách đến đây thường tỏ ra ngạc nhiên bởi vùng đất nhỏ vô danh này lại quy tụ nhiều công trình tôn giáo đến thế. Chùa Phước Minh (chùa Bà Vú - Bình Phước Xuân) nằm ven sông Tiền bao la, lộng gió. Công trình nổi bật, độc đáo khiến du khách ngẩn ngơ là cổng tam quan và tháp cửu trùng. Hai di tích này có kiến trúc mang dấu ấn truyền thống, giống như kiến trúc đình, chùa ở đồng bằng Bắc bộ với mái hình thuyền, lợp ngói âm dương, đầu hồi hình đầu rồng, trên nóc có lưỡng long tranh châu, tường gạch vôi ô dước... Gọi tên là chùa Bà Vú vì xưa kia chùa có một vị nữ tu hay nhận trẻ mồ côi về nuôi.
Trên đất cù lao Giêng còn có một quần thể di tích tôn giáo quy mô làm du khách rất bất ngờ ở xã Tấn Mỹ. Nhà thờ cù lao Giêng là một công trình kiến trúc cổ, do linh mục Gazignol khởi công xây dựng năm 1879, mười năm sau (1889) công trình mới hoàn thành. Công trình kiến trúc mang phong cách Roman pha lẫn Gothic, trải hơn 120 năm, hiện vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn.
Theo tư liệu cũ, đây là ngôi nhà thờ được xây dựng kiên cố đầu tiên ở xứ Nam kỳ. Ngôi thánh đường uy nghi, thâm nghiêm với tháp chuông cao vút, các trụ cột tròn, vững chãi liên kết cùng các ô cửa, vòm gió, các tháp nhọn nhỏ hình khối đa giác, các cửa giả hình chữ U ngược tạo thành một kiến trúc rất ngoạn mục, bề thế. Cạnh nhà thờ là tu viện dòng Phanxicô, trước kia đây là chủng viện giáo phận Nam Vang (1872-1946) thuộc địa phận Đàng Trong, bao gồm các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và nước Campuchia. Nhiều giáo sĩ miền Nam được đào tạo tại đây.
Chùa Thanh Hoa - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Sau chiến tranh năm 1945, cơ sở bị tàn phá, khu nhà bỏ hoang trong nhiều năm. Không thể không kể đến nhà thờ cổ thánh Phanxicô vẫn còn giữ gần như nguyên vẹn kiến trúc xưa. Bên trong nhà thờ sơn một màu trắng thanh khiết, hai bên, trên vách là những bức tranh bích họa sống động kể lại cuộc đời Chúa Jesu và các thánh... Du khách chắc sẽ thắc mắc vì sao nơi vắng vẻ này còn có tu viện dòng Chúa Quan Phòng do các nữ tu người Pháp lập ra năm 1874.
Có ý kiến giải thích rằng nơi đây là con đường thuận tiện truyền giáo từ Nam kỳ qua xứ Campuchia, một địa điểm dừng chân lý tưởng, tránh né sự đàn áp, chống đạo của triều đình Huế. Đứng giữa những dải nhà gạch điêu tàn, tường vôi loang lổ, mái ngói rêu phong dột nát dễ khiến du khách chạnh lòng, cố hình dung khung cảnh một thời hoàng kim nơi đây với các cha xứ, các nữ tu khép mình trong chiếc áo chùng trang nghiêm, u nhã ngày đêm âm thầm, tận tụy chăm sóc người già, trẻ mồ côi, người bị bệnh nan y.
Cuối cù lao, ở xã Bình Phước Xuân còn có nhà thờ cổ kính trên 100 năm tuổi là nhà thờ giáo xứ Rạch Sâu, một công trình kiến trúc tuyệt đẹp.
Dấu xưa chốn cũ còn đây, gợi ta nhớ một thời quá khứ xa xưa khai phá vùng đất bồi trù phú giữa dòng Tiền giang bát ngát...
Nhà thờ cù lao Giêng, kiến trúc đặc sắc - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Tu viện cổ trầm mặc với thời gian - Ảnh: Đặng Hoài Nam
Sơ chế xoài, cóc non
Đến cù lao Giêng, du khách thường thích thú với một món dân dã: dưa xoài non. Từ những trái xoài non không thụ phấn, người dân cù lao Giêng chế biến thành món dưa xoài đặc sắc có thương hiệu, được bày bán ở nhiều siêu thị lớn.
Xoài non gọt bỏ vỏ, đem ngâm muối trọn một ngày đêm, sau đó xả với nước đúng cách để trái vẫn giòn. Chọn xoài non chừng ngón chân cái chẻ đôi, móc bỏ ruột (hột non), sau đó rim, ướp đường cát trắng, phơi nắng chừng 10 giờ rồi bỏ vào lu, khạp, keo. Nấu giấm pha đường, dằn ít muối có kèm vài lát ớt sừng trâu, để vừa nguội đổ vô keo, khạp. Xoài ngâm khoảng mười ngày là ăn được. Dưa xoài non có vị giòn kháy, ngon ngọt, chua chua hấp dẫn.
Dau xua tren dat cu lao Gieng
Ve An Giang, vuot song Hau menh mang mua nuoc noi den voi cu lao Gieng. Mot vung dat nho nhung dau tich xua phong phu den kinh ngac.
>>> Kinh nghiem du lich bui An Giang
Tha luoi ben bo cu lao Gieng - Anh: Dang Hoai Nam
Ve noi yen tinh
Cu lao Gieng thuoc huyen Cho Moi (An Giang) nam giua song Tien, giap tinh Dong Thap. Cu lao co hinh tam giac, dien tich chung 40km2 bao gom cac xa Binh Phuoc Xuan, Tan My, My Hiep, dat dai mau mo, khi hau trong lanh, san vat doi dao... Sach Gia Dinh thanh thong chi goi dat nay la Dinh Chau boi dang dap giong nhu Doanh Chau, mot trong ba dao than tien o ha gioi (Bong Lai, Phuong Truong, Doanh Chau).
...Theo con duong lang, chung toi den khu dat cua “Nguyen toc” vieng lang “Ba quan Thuong Dang”. Goi la lang nhung that ra chi la noi co ba nam mo gio trong mot khuon vien nho don so, xung quanh la vuon xoai tham u, mat me. Ca ba vi nay xua kia la tuong cua Nguyen Anh, chet trong tran thuy chien lich su o dam Thi Nai (Binh Dinh) nam 1801. Nam 1814, trieu dinh Hue cho lam hinh nhan bang sap va dung ghe bau dua cac ong ve que huong an tang.
Ben ngoai nhin vao, tu trai sang phai, cac nam mo duoc dap hinh “Mac - Ly - Quy” (muc - ca - rua). Ly la nam mo Nguyen Van Thu (Thu Ngoc Hau). Con Mac va Quy la hai nguoi em can ve. O day ngu y con muc phun muc den che mat dich va con quy la ao giap che cho Nguyen Van Thu. Ngoai ra Mac - Ly - Quy con mang triet ly tinh te: mac ly quy nghia la ve noi yen tinh!
Thap cuu trung chua Ba Vu - Anh: Dang Hoai Nam
Nhung cong trinh ton giao doc dao
Du khach den day thuong to ra ngac nhien boi vung dat nho vo danh nay lai quy tu nhieu cong trinh ton giao den the. Chua Phuoc Minh (chua Ba Vu - Binh Phuoc Xuan) nam ven song Tien bao la, long gio. Cong trinh noi bat, doc dao khien du khach ngan ngo la cong tam quan va thap cuu trung. Hai di tich nay co kien truc mang dau an truyen thong, giong nhu kien truc dinh, chua o dong bang Bac bo voi mai hinh thuyen, lop ngoi am duong, dau hoi hinh dau rong, tren noc co luong long tranh chau, tuong gach voi o duoc... Goi ten la chua Ba Vu vi xua kia chua co mot vi nu tu hay nhan tre mo coi ve nuoi.
Tren dat cu lao Gieng con co mot quan the di tich ton giao quy mo lam du khach rat bat ngo o xa Tan My. Nha tho cu lao Gieng la mot cong trinh kien truc co, do linh muc Gazignol khoi cong xay dung nam 1879, muoi nam sau (1889) cong trinh moi hoan thanh. Cong trinh kien truc mang phong cach Roman pha lan Gothic, trai hon 120 nam, hien van ton tai gan nhu nguyen ven.
Theo tu lieu cu, day la ngoi nha tho duoc xay dung kien co dau tien o xu Nam ky. Ngoi thanh duong uy nghi, tham nghiem voi thap chuong cao vut, cac tru cot tron, vung chai lien ket cung cac o cua, vom gio, cac thap nhon nho hinh khoi da giac, cac cua gia hinh chu U nguoc tao thanh mot kien truc rat ngoan muc, be the. Canh nha tho la tu vien dong Phanxico, truoc kia day la chung vien giao phan Nam Vang (1872-1946) thuoc dia phan Dang Trong, bao gom cac tinh dong bang song Cuu Long va nuoc Campuchia. Nhieu giao si mien Nam duoc dao tao tai day.
Chua Thanh Hoa - Anh: Dang Hoai Nam
Sau chien tranh nam 1945, co so bi tan pha, khu nha bo hoang trong nhieu nam. Khong the khong ke den nha tho co thanh Phanxico van con giu gan nhu nguyen ven kien truc xua. Ben trong nha tho son mot mau trang thanh khiet, hai ben, tren vach la nhung buc tranh bich hoa song dong ke lai cuoc doi Chua Jesu va cac thanh... Du khach chac se thac mac vi sao noi vang ve nay con co tu vien dong Chua Quan Phong do cac nu tu nguoi Phap lap ra nam 1874.
Co y kien giai thich rang noi day la con duong thuan tien truyen giao tu Nam ky qua xu Campuchia, mot dia diem dung chan ly tuong, tranh ne su dan ap, chong dao cua trieu dinh Hue. Dung giua nhung dai nha gach dieu tan, tuong voi loang lo, mai ngoi reu phong dot nat de khien du khach chanh long, co hinh dung khung canh mot thoi hoang kim noi day voi cac cha xu, cac nu tu khep minh trong chiec ao chung trang nghiem, u nha ngay dem am tham, tan tuy cham soc nguoi gia, tre mo coi, nguoi bi benh nan y.
Cuoi cu lao, o xa Binh Phuoc Xuan con co nha tho co kinh tren 100 nam tuoi la nha tho giao xu Rach Sau, mot cong trinh kien truc tuyet dep.
Dau xua chon cu con day, goi ta nho mot thoi qua khu xa xua khai pha vung dat boi tru phu giua dong Tien giang bat ngat...
Nha tho cu lao Gieng, kien truc dac sac - Anh: Dang Hoai Nam
Tu vien co tram mac voi thoi gian - Anh: Dang Hoai Nam
So che xoai, coc non
Den cu lao Gieng, du khach thuong thich thu voi mot mon dan da: dua xoai non. Tu nhung trai xoai non khong thu phan, nguoi dan cu lao Gieng che bien thanh mon dua xoai dac sac co thuong hieu, duoc bay ban o nhieu sieu thi lon.
Xoai non got bo vo, dem ngam muoi tron mot ngay dem, sau do xa voi nuoc dung cach de trai van gion. Chon xoai non chung ngon chan cai che doi, moc bo ruot (hot non), sau do rim, uop duong cat trang, phoi nang chung 10 gio roi bo vao lu, khap, keo. Nau giam pha duong, dan it muoi co kem vai lat ot sung trau, de vua nguoi do vo keo, khap. Xoai ngam khoang muoi ngay la an duoc. Dua xoai non co vi gion khay, ngon ngot, chua chua hap dan.
Dấu xưa trên đất cù lao Giêng
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Về An Giang, vượt sông Hậu mênh mang mùa nước nổi đến với cù lao Giêng. Một vùng đất nhỏ nhưng dấu tích xưa phong phú đến kinh ngạc.