Vẻ đẹp của Yên Tử chính là sự kết hợp giữa núi non hùng vĩ, hòa với nét cổ kính trầm mặc của hệ thống chùa, tháp ẩn hiện trong rừng thông, rừng trúc... tỏa bóng mát, khiến du khách thập phương quên đi hết những mệt nhọc với đường dốc cheo leo.
Vào nhưng tháng không có sương mù, núi rừng
Yên Tử chập chùng ẩn hiện những tòa tháp, chùa chiền như chốn bồng lai. Ảnh: Bảo Thư
Từ Hà Nội đi xe máy hoặc ô tô vượt quãng đường 125km, qua thành phố Uông Bí rẽ vào đường Vàng Danh đi tiếp khoảng 9km nữa thì rẽ trái. Du khách có thể lên núi Yên Tử bằng hai cách. Theo đường cáp treo hiện đại vượt quãng đường trên 1,2km lên tới độ cao 400 mét gần chùa Hoa Yên. Với cách này khách lãng du có thể ngắm nhìn toàn cảnh rừng núi Yên Tử từ trên cao với những cây tùng, cây đại hàng trăm năm tuổi xen lẫn trong những rừng cây xanh tươi và hít thở không khí trong lành. Cách thứ hai là theo đường đi bộ dài hơn 6km đã được gia cố bởi hàng nghìn bậc đá xếp, len lỏi theo lối mòn vượt qua bạt ngàn cây cỏ, dưới tán rừng trúc, rừng thông.
Có hai đoạn cáp treo đưa du khách từ chân núi lên,
giảm bớt tuyến đường núi dốc đi bộ lên chùa Đồng. Ảnh: Bảo Thư
Yên Tử là ngọn núi cao trong dãy núi Đông Triều vùng Đông Bắc Việt Nam. Núi thuộc xã Thượng Yên Công, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Vốn là một thắng cảnh thiên nhiên, Yên Tử còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử, là nơi phát sinh thiền tông Trúc Lâm của Phật giáo Việt Nam. Trên đỉnh núi thường có mây bao phủ nên trước đây thường được gọi là Bạch Vân sơn.
Trúc Lâm Yên Tử là một dòng thiền Việt Nam đời nhà Trần, do Trần Nhân Tông sáng lập. Trúc Lâm cũng là hiệu của Trần Nhân Tông, đồng thời cũng là hiệu của thiền sư Đạo Viên, tiền bối của Trần Nhân Tông, tổ thứ hai của dòng thiền Yên Tử. Thiền phái Trúc Lâm có ba thiền sư kiệt xuất là Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông (1258-1308), Pháp Loa Đồng Kiên Cương (1284-1330) và Huyền Quang Lý Đạo Tái (1254-1334). Thiền phái này được xem là tiếp nối của dòng Yên Tử, dòng Yên Tử lại là sự hợp nhất của ba dòng thiền Việt Nam của thế kỷ thứ XII - đó là dòng Thảo Đường, Vô Ngôn Thông và Tì-ni-đa-lưu-chi.
Hành trình thăm viếng Yên Tử bắt đầu từ suối Giải Oan với cây cầu nối hai bờ suối. Truyền thuyết kể rằng, cách đây trên 700 năm, vua Trần Nhân Tôn đã rời bỏ kinh thành Thăng Long đi về hướng đông để tìm núi tu hành, đến vùng đất Yên Tử thì ngài dừng chân. Lúc vua đi, có 300 cung tần mỹ nữ theo hầu. Khi đến Yên Tử, do không được vua cho ở cùng nên các cung nữ lâm vào cảnh khó xử. Để giữ trọn đạo quân vương, các cung nữ đã trầm mình xuống con suối giữa đại ngàn Yên Tử. Thượng hoàng Trần Nhân Tôn đau xót, cho lập đàn cũng tế và đặt tên con suối ấy là suối Giải Oan. Hiện nay suối Giải Oan nằm vắt ngang xã Thượng Yên Công, bốn mùa nước trong vắt như những giọt nước mắt của giai nhân.
Chùa Hoa Viên. Ảnh: Sao Mai
Chùa Đồng. Ảnh: Sao Mai
Tiếp đến là chùa Hoa Yên nằm ở độ cao 534 mét, nơi có hai cây đại (hoa sứ trắng) 700 năm tuổi. Phía trên độ cao 700 mét là chùa Vân Tiêu lẩn khuất trong mây bên triền núi. Sau điểm này là chùa Đồng, tọa lạc trên đỉnh Yên Tử cao 1.068 mét. Dọc đường đi lên chùa Đồng còn có một số điểm tham quan như tháp Tổ, chùa Một Mái, chùa Bảo Sái, tượng đá Yên Kỳ Sinh, am Ngọa Vân...
Đến Yên Tử mà chưa lên chùa Đồng quả thật là một thiếu sót lớn. Chùa tọa lạc trên đỉnh Yên Tử cao 1.068 mét, được khởi dựng vào thời nhà Hậu Lê với tên gọi Thiên Trúc Tự. Chùa đã được trùng tu, tôn tạo nhiều lần, năm 2007, chùa mới được đúc hoàn toàn bằng đồng nguyên chất với chiều dài 4,6m; rộng 3,6m; cao 3,35m và nặng hơn 70 tấn). Ngôi chùa trông như một đài sen, nơi thờ đức Phật Thích Ca Mâu Ni và ba vị tổ thiền phái Trúc Lâm.
Đường lên Yên Tử. Ảnh: Sao Mai
Đỉnh thiêng Yên Tử. Ảnh: Sao Mai
Tổng chiều dài đường bộ để lên đỉnh chùa Đồng là khoảng 6.000 mét với hơn 6 giờ đi bộ liên tục qua hàng nghìn bậc đá, đường rừng núi... Tuy nhiên, hành trình này ngày nay đã không còn vất vả như xưa nữa vì hệ thống cáp treo đã được hoàn thành vào năm 2002, đưa du khách lên đến gần chùa Hoa Yên.
Mặc dù đã có hệ thống cáp treo, nhưng du khách muốn lên đến chùa Đồng cũng phải leo bộ hơn 1km đường núi gập gềnh trong gió rét. Tuy rất mệt nhưng bù lại, du khách có thể tận hưởng cảm giác bay bổng, phiêu du như đang đi trong mây.
Khi trời quang, mây tạnh, từ đỉnh núi cao 1.068 mét này, du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh đẹp của vùng Đông Bắc với những đảo nhỏ thấp thoáng trong vịnh Hạ Long như một bức tranh, xa hơn là sông Bạch Đằng.
Yên Tử ngày càng thu hút khách thập phương bởi vẻ đẹp mênh mang của nó. Mỗi độ xuân về du khách thường đến Yên Tử rất đông vừa để hành hương, vừa để vãn cảnh. Lễ hội Yên Tử bắt đầu từ ngày 10 tháng Giêng và kéo dài đến cuối tháng Ba.
Yen Tu lang dang may ngan
Ve dep cua Yen Tu chinh la su ket hop giua nui non hung vi, hoa voi net co kinh tram mac cua he thong chua, thap an hien trong rung thong, rung truc... toa bong mat, khien du khach thap phuong quen di het nhung met nhoc voi duong doc cheo leo.
Vao nhung thang khong co suong mu, nui rung
Yen Tu chap chung an hien nhung toa thap, chua chien nhu chon bong lai. Anh: Bao Thu
Tu Ha Noi di xe may hoac o to vuot quang duong 125km, qua thanh pho Uong Bi re vao duong Vang Danh di tiep khoang 9km nua thi re trai. Du khach co the len nui Yen Tu bang hai cach. Theo duong cap treo hien dai vuot quang duong tren 1,2km len toi do cao 400 met gan chua Hoa Yen. Voi cach nay khach lang du co the ngam nhin toan canh rung nui Yen Tu tu tren cao voi nhung cay tung, cay dai hang tram nam tuoi xen lan trong nhung rung cay xanh tuoi va hit tho khong khi trong lanh. Cach thu hai la theo duong di bo dai hon 6km da duoc gia co boi hang nghin bac da xep, len loi theo loi mon vuot qua bat ngan cay co, duoi tan rung truc, rung thong.
Co hai doan cap treo dua du khach tu chan nui len,
giam bot tuyen duong nui doc di bo len chua Dong. Anh: Bao Thu
Yen Tu la ngon nui cao trong day nui Dong Trieu vung Dong Bac Viet Nam. Nui thuoc xa Thuong Yen Cong, thanh pho Uong Bi, tinh Quang Ninh. Von la mot thang canh thien nhien, Yen Tu con luu giu nhieu di tich lich su, la noi phat sinh thien tong Truc Lam cua Phat giao Viet Nam. Tren dinh nui thuong co may bao phu nen truoc day thuong duoc goi la Bach Van son.
Truc Lam Yen Tu la mot dong thien Viet Nam doi nha Tran, do Tran Nhan Tong sang lap. Truc Lam cung la hieu cua Tran Nhan Tong, dong thoi cung la hieu cua thien su Dao Vien, tien boi cua Tran Nhan Tong, to thu hai cua dong thien Yen Tu. Thien phai Truc Lam co ba thien su kiet xuat la Dieu Ngu Giac Hoang Tran Nhan Tong (1258-1308), Phap Loa Dong Kien Cuong (1284-1330) va Huyen Quang Ly Dao Tai (1254-1334). Thien phai nay duoc xem la tiep noi cua dong Yen Tu, dong Yen Tu lai la su hop nhat cua ba dong thien Viet Nam cua the ky thu XII - do la dong Thao Duong, Vo Ngon Thong va Ti-ni-da-luu-chi.
Hanh trinh tham vieng Yen Tu bat dau tu suoi Giai Oan voi cay cau noi hai bo suoi. Truyen thuyet ke rang, cach day tren 700 nam, vua Tran Nhan Ton da roi bo kinh thanh Thang Long di ve huong dong de tim nui tu hanh, den vung dat Yen Tu thi ngai dung chan. Luc vua di, co 300 cung tan my nu theo hau. Khi den Yen Tu, do khong duoc vua cho o cung nen cac cung nu lam vao canh kho xu. De giu tron dao quan vuong, cac cung nu da tram minh xuong con suoi giua dai ngan Yen Tu. Thuong hoang Tran Nhan Ton dau xot, cho lap dan cung te va dat ten con suoi ay la suoi Giai Oan. Hien nay suoi Giai Oan nam vat ngang xa Thuong Yen Cong, bon mua nuoc trong vat nhu nhung giot nuoc mat cua giai nhan.
Chua Hoa Vien. Anh: Sao Mai
Chua Dong. Anh: Sao Mai
Tiep den la chua Hoa Yen nam o do cao 534 met, noi co hai cay dai (hoa su trang) 700 nam tuoi. Phia tren do cao 700 met la chua Van Tieu lan khuat trong may ben trien nui. Sau diem nay la chua Dong, toa lac tren dinh Yen Tu cao 1.068 met. Doc duong di len chua Dong con co mot so diem tham quan nhu thap To, chua Mot Mai, chua Bao Sai, tuong da Yen Ky Sinh, am Ngoa Van...
Den Yen Tu ma chua len chua Dong qua that la mot thieu sot lon. Chua toa lac tren dinh Yen Tu cao 1.068 met, duoc khoi dung vao thoi nha Hau Le voi ten goi Thien Truc Tu. Chua da duoc trung tu, ton tao nhieu lan, nam 2007, chua moi duoc duc hoan toan bang dong nguyen chat voi chieu dai 4,6m; rong 3,6m; cao 3,35m va nang hon 70 tan). Ngoi chua trong nhu mot dai sen, noi tho duc Phat Thich Ca Mau Ni va ba vi to thien phai Truc Lam.
Duong len Yen Tu. Anh: Sao Mai
Dinh thieng Yen Tu. Anh: Sao Mai
Tong chieu dai duong bo de len dinh chua Dong la khoang 6.000 met voi hon 6 gio di bo lien tuc qua hang nghin bac da, duong rung nui... Tuy nhien, hanh trinh nay ngay nay da khong con vat va nhu xua nua vi he thong cap treo da duoc hoan thanh vao nam 2002, dua du khach len den gan chua Hoa Yen.
Mac du da co he thong cap treo, nhung du khach muon len den chua Dong cung phai leo bo hon 1km duong nui gap genh trong gio ret. Tuy rat met nhung bu lai, du khach co the tan huong cam giac bay bong, phieu du nhu dang di trong may.
Khi troi quang, may tanh, tu dinh nui cao 1.068 met nay, du khach co the chiem nguong canh dep cua vung Dong Bac voi nhung dao nho thap thoang trong vinh Ha Long nhu mot buc tranh, xa hon la song Bach Dang.
Yen Tu ngay cang thu hut khach thap phuong boi ve dep menh mang cua no. Moi do xuan ve du khach thuong den Yen Tu rat dong vua de hanh huong, vua de van canh. Le hoi Yen Tu bat dau tu ngay 10 thang Gieng va keo dai den cuoi thang Ba.
Yên Tử lãng đãng mây ngàn
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Vẻ đẹp của Yên Tử chính là sự kết hợp giữa núi non hùng vĩ, hòa với nét cổ kính trầm mặc của hệ thống chùa, tháp ẩn hiện trong rừng thông, rừng trúc... tỏa bóng mát, khiến du khách thập phương quên đi hết những mệt nhọc với đường dốc cheo leo.