Chúng tôi cùng lên chiếc ghe đánh ốc rời bến tàu hòn Nghệ tiến ra hòn Nhum Bà (ấp Hòn Ngang, xã Sơn Hải, Kiên Lương). Ghe đánh ốc là loại ghe nhỏ, rộng khoảng 2 mét và dài chừng 5 mét, phía trước chứa những vỏ ốc vôi xâu dài trên mành lưới dùng để thả xuống biển dụ mực tuộc chun vô. Càng ra xa càng thấy ghe quá nhỏ so với những con sóng cấp 3, cấp 4 bạc đầu đánh tạt vào mũi, nhiều lúc như muốn nhấn chìm.
>>> Quần đảo Bà Lụa trong vịnh Hà Tiên
>>> Quần đảo Nam Du – những viên ngọc nơi biển Nam tổ quốc – Hòn Ngang
Trên sóng nước xanh dờn, chốc chốc lại bắt gặp một bầy cá gỏi nhỏ như cọng tăm bay lướt trên mặt biển. Cách nhau chỉ 9 cây số mà phải mất đến hơn hai tiếng đồng hồ ghe mới cặp vào bãi Nam của hòn Nhum Bà.
Thiếu tá Lê Đồng Khởi, Trưởng trạm biên phòng 734 (đồn Hòn Nghệ, xã Hòn Nghệ, huyện Kiên Lương, Kiên Giang) là một người gắn bó với quần đảo Bà Lụa (*) đã 16 năm nay, nên ông thông thuộc tất cả mọi chuyện vùng đảo trong vịnh Hà Tiên này. Ông kể sự tích hòn Nhum Bà: Hồi xưa có một đám rước dâu trên vùng biển này bị sóng đánh chìm chết hết. Thi thể cha mẹ chú rể tấp vô hai hòn Nhum nên có tên Hòn Nhum Ông và Hòn Nhum Bà. Còn thi thể chú rể và chú rể phụ mỗi người tấp vô một hòn, có tên hòn Rể Lớn, hòn Rể Nhỏ (rể phụ).
Trong số 4 đảo Nhum Ông, Nhum Bà, Nhum Trầu và Nhum Giếng, hòn Nhum Bà có dân cư "đông đúc" nhất với... bảy gia đình. Hòn Nhum Ông có duy nhất một nhà, hòn Nhum Giếng có bốn gia đình; riêng hòn Nhum Trầu không ai ở.
Bãi Nam trên hòn Nhum Bà. Ảnh: Phương Kiều
Gọi tên các đảo này là hòn Nhum vì xưa kia trên các hòn này có rất nhiều cây nhum. Trịnh Hoài Đức viết trong Gia Định thành thông chí: “Cây thiết tung tục gọi là cây nhum (ngoài Bắc gọi mỳ), giống như cây dừa mà có nhiều gai, thớ gỗ màu đen mà cứng bền, dùng làm cột nhà, sàn nhà, xẻ ra làm tấm khắc liễn đối rất tốt, lại dùng làm đồn lũy vì có gai nhọn và cứng”. Thiếu tá Khởi cho biết thêm, hồi trước cây nhum được dân địa phương dùng đóng ghe tàu, tốt và bền hơn đóng đinh bây giờ.
Lên hòn Nhum Bà, chúng tôi gặp ông Trần Công Hưởng (Tư Hưởng), 53 tuổi, mà thiếu tá Khởi giới thiệu vui là “ông chúa hòn”. Chúng tôi ngồi quây quanh trên nền gạch bông hàng ba căn nhà sàn lộng gió biển. Nhà Tư Hưởng và sáu nhà bà con ông, nhà nào cũng đều có máy phát điện và giếng nước. Một phụ nữ đem trà lên, thiếu tá Khởi giới thiệu: “Chị Tư, tên thật Trần Thị Kim, quê ở Châu Đốc, An Giang ra đây dạy học cấp 1 khi đảo còn đông dân rồi “dính” với Tư Hưởng. Bây giờ chị Tư cũng còn dạy tới hết lớp 5 cho đám cháu 7 nhà dòng họ. Lên cấp 2 tụi nó vô Bình An học”.
“Chúa hòn” cho biết ông sống trên đảo này đã hơn 40 năm, từ lúc mới lên chín, mười tuổi theo cha mẹ từ Châu Đốc (An Giang) ra khai cư. Về sau có khoảng 40, 50 gia đình đến cư ngụ, sống với nghề đánh cá. Khoảng 20 năm trước, người ta nhớ đất liển với cuộc sống tiện nghi và mong muốn con cái được học hành đàng hoàng, có điều kiện thuận lợi lập gia đình… nên họ lần lượt trở vô đất liền sinh sống, chỉ còn lại 7 gia đình anh em ông bám đảo với 50 nhân khẩu. Sáu gia đình sống ở bãi Nam, một gia đình duy nhứt cư trú tại bãi Chướng là hộ ông Trịnh Văn Oanh (Hai Oanh), 62 tuổi, anh rể ông Tư Hưởng.
Uống trà xong, chúng tôi đi bãi Chướng. Từ bãi Nam qua bãi Chướng là đoạn đường dốc núi dài khoảng hai cây số đi vòng vèo khi lên lúc xuống dốc với đất đá lục cục lòn hòn. Mùa này bãi Chướng đầy sóng. Sóng bỏ vòi trắng xác đập vào bờ đá san hô lỗ chỗ dài theo bãi. Bãi vắng hoe với một số ngư cụ nằm trơ vơ trên cầu đá chừng năm thước nhô ra biển. Đứng nơi đây thấy nhà máy xi măng Holcim, hòn Phụ Tử phía Bình An (Kiên Lương).
Vợ chồng Hai Oanh chạy máy đi Bình An từ sáng sớm, nên cô con gái 28 tuổi của ông tiếp chúng tôi. Cô học hết cấp 3 rồi nhưng không có điều kiện học tiếp đại học, đang tìm một việc làm nào đó trong đất liền. Cô nói, vẻ tiếc rẻ: “Hổng ai ở nhà chài cá én đãi mấy chú”. Rồi cô diễn tả, cá én như cá chốt, không gai, nặng hết mức nửa ký một con. Cá én chiên ngon mà nấu canh chua thì “hết ý”. Cá có quanh năm, nhưng mùa gió Nam, do biển nơi đây không bị sóng dập nên có nhiều cá én hơn. Ngoài ra còn có cá suốt, chong đèn dụ cá đến, thò vợt vớt oằn cán. Lại còn cá én sơn kỳ, cá nhớt… đều là đặc sản hòn Nhum Bà. Một bên nhà Hai Oanh dài theo bãi là thung lũng rộng 3 héc ta, nơi ông trồng một số loại cây ăn trái. Hai Oanh không nuôi cá lồng bè, chỉ đi cào để thêm thu nhập.
Cũng đi cào như vậy nhưng kèm thêm nuôi cá là sáu gia đình ở bãi Nam với 12 – 13 lồng. Trở lại uống trà, chúng tôi được Tư Hưởng cho biết trước kia ông nuôi cá mú và cá bớp. Nhưng cá mú nặng vốn, cá bớp ăn nhiều, không kham nổi, anh em nhà ông chuyển qua nuôi một vài loại cá nhẹ vốn tùy theo mùa cùng một ít cá chuộn.
Hai người con ông Tư Hưởng ngồi vá lưới trên sàn cầu tàu. Ảnh: Phương Kiều
Tư Hưởng đi cào từ 4 giờ khuya tới 7 giờ sáng. Các loại hải sản cào được, một số ông đem vô Bình An bán, số cá tạp đem về nuôi cá lồng. Mỗi ngày kiếm vài trăm ngàn đồng, trừ mọi chi phí. Nghe “ngon” vậy nhưng đâu phải ngày nào, mùa nào cũng vậy. “Mùa biển động thì te tua như tàu lá chuối; nhứt là khi bị tụi cào điện, cào bay, cào đôi cào trước thì coi như nhịn đói!”, Tư Hưởng cười chua chát. “Mấy ông “đánh ốc” bị nó “quét” qua là tiêu luôn dàn lưới, sạt nghiệp như chơi”, nói rồi ông cầm ly trà cụng với một người trong chúng tôi cứ như đang uống rượu.
Chị Tư dọn bếp gas với mực tuộc và ghẹ. Sáng nay, sau chuyến cào, Tư Hưởng chừa lại một mớ hải sản này vì chiều qua thiếu tá Khởi đã điện báo có khách. Ghẹ không mấy lớn nhưng mùa này con nào cũng có gạch vàng hươm, ai cũng khen ngon. Chuyện đãi đằng khách từ đất liền ra thăm luôn được dân đảo vui vẻ như là một vinh dự của gia chủ.
Cũng chẳng có gì, chỉ “cây nhà lá vườn”, như lời Tư Hưởng khiêm tốn. Mực tuộc tươi nhúng giấm ăn “te tua” đầu lưỡi, mới hao phân nửa thì chị Tư dọn tiếp canh chua. Tư Hưởng gắp thịt cá bỏ vào chén từng người, mời: “Ăn đi, cá chuộn”. Thấy họ ngơ ngác, ông cắt nghĩa: “Cá chuộn, giống như cá chẽm, nuôi lồng 16 tháng thì mỗi con nặng chứng 2 ký lô, mỗi ký bán được 200.000 đồng. Cá chuộn ngon hơn cá bớp vì thịt không tanh nên thơm”.
Cá chuộn nấu chua là một món ngon, dù trên đảo nhỏ thiếu thốn gia vị nên không thể nấu chua theo kiểu trong đất liền là có sả nghệ đâm nhỏ cùng các loại bạc hà, cà chua, giá... chỉ có mỗi đậu bắp và bắp cải với me hái trên núi thôi mà tô canh được anh em “hưởng ứng tận tình”.
Tư Hưởng mạnh rượu, cụng ly lia lịa. Rượu có màu sậm, hỏi, ông cho biết ngâm với cây thuốc. Trên ngọn núi cao 180 mét này có nhiều cây dược liệu như huyết rồng, thần thông, dây gấm, dây cóc… Lâu lâu có một đoàn săn tìm cây thuốc tới đây khai thác. “Nếu không quản lý, mơi mốt chắc không còn giống gì trị bịnh”, Tư Hưởng băn khoăn. Cuối cùng, dĩa chả cá mối chiên dọn lên, nhưng không ai đụng đũa vì ai nấy bụng căng tròn.
Chia tay, cả gia đình Tư Hưởng tiễn chúng tôi đến tận cuối cầu tàu, nơi có mấy chiếc ghe cào của anh em ông neo đậu. Hai con anh (anh có sáu con, 3 trai ba gái đều ở đảo) đang ngồi vá lưới cũng ngưng việc, tiễn chân, nhắc chừng chừng “nhớ ra chơi nhen mấy bác”, dù họ không cùng chúng tôi ngồi chung mâm. Mới thấy cái “hơi” đất liền quý làm sao với họ. Với phong cảnh đẹp, còn rất hoang sơ, vậy mà hòn Nhum vẫn cứ là một “ốc đảo” đối với nhiều khách du lịch! Ý nghĩ đó khiến chúng tôi chợt buồn khi rời hòn đảo giữa vùng vịnh Hà Tiên thơ mộng này - nơi được mệnh danh là “Tiểu Hạ Long phương Nam”.
Ghe nổ máy. Cứ tưởng buổi trưa biển êm. Nào dè ra khỏi vùng có các hòn che khuất, những con sóng dữ tợn hồi sáng lại đập vào be ghe. Lúc lúc một vài con cá heo trồi lên hụp xuống trước mặt, bên hông ghe khiến anh bạn say sóng cũng tỉnh người mê mắt nhìn. Thiếu tá Khởi hô lớn: “Nược đua, nược đua”. Vậy là mấy con cá heo nô nức rượt theo ghe một cách ngoạn mục.
-
(*) Quần đảo Bà Lụa thuộc hai xã Sơn Hải và Bình An, huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang.
Những dòng tin khác:
>> Mẹo nhỏ khi đi du lịch
>> Syria - cửa sổ mở ra quá khứ
>> Đảo Smith – Nơi lý tưởng để nghỉ dưỡng
>> Lễ kỷ niệm Chanukah
>> Nhà hàng Kuru Kuru Sushi
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Ra tham hon ‘‘dao 7 nha’’
Chung toi cung len chiec ghe danh oc roi ben tau hon Nghe tien ra hon Nhum Ba (ap Hon Ngang, xa Son Hai, Kien Luong). Ghe danh oc la loai ghe nho, rong khoang 2 met va dai chung 5 met, phia truoc chua nhung vo oc voi xau dai tren manh luoi dung de tha xuong bien du muc tuoc chun vo. Cang ra xa cang thay ghe qua nho so voi nhung con song cap 3, cap 4 bac dau danh tat vao mui, nhieu luc nhu muon nhan chim.
>>> Quan dao Ba Lua trong vinh Ha Tien
>>> Quan dao Nam Du – nhung vien ngoc noi bien Nam to quoc – Hon Ngang
Tren song nuoc xanh don, choc choc lai bat gap mot bay ca goi nho nhu cong tam bay luot tren mat bien. Cach nhau chi 9 cay so ma phai mat den hon hai tieng dong ho ghe moi cap vao bai Nam cua hon Nhum Ba.
Thieu ta Le Dong Khoi, Truong tram bien phong 734 (don Hon Nghe, xa Hon Nghe, huyen Kien Luong, Kien Giang) la mot nguoi gan bo voi quan dao Ba Lua (*) da 16 nam nay, nen ong thong thuoc tat ca moi chuyen vung dao trong vinh Ha Tien nay. Ong ke su tich hon Nhum Ba: Hoi xua co mot dam ruoc dau tren vung bien nay bi song danh chim chet het. Thi the cha me chu re tap vo hai hon Nhum nen co ten Hon Nhum Ong va Hon Nhum Ba. Con thi the chu re va chu re phu moi nguoi tap vo mot hon, co ten hon Re Lon, hon Re Nho (re phu).
Trong so 4 dao Nhum Ong, Nhum Ba, Nhum Trau va Nhum Gieng, hon Nhum Ba co dan cu "dong duc" nhat voi... bay gia dinh. Hon Nhum Ong co duy nhat mot nha, hon Nhum Gieng co bon gia dinh; rieng hon Nhum Trau khong ai o.
Bai Nam tren hon Nhum Ba. Anh: Phuong Kieu
Goi ten cac dao nay la hon Nhum vi xua kia tren cac hon nay co rat nhieu cay nhum. Trinh Hoai Duc viet trong Gia Dinh thanh thong chi: “Cay thiet tung tuc goi la cay nhum (ngoai Bac goi my), giong nhu cay dua ma co nhieu gai, tho go mau den ma cung ben, dung lam cot nha, san nha, xe ra lam tam khac lien doi rat tot, lai dung lam don luy vi co gai nhon va cung”. Thieu ta Khoi cho biet them, hoi truoc cay nhum duoc dan dia phuong dung dong ghe tau, tot va ben hon dong dinh bay gio.
Len hon Nhum Ba, chung toi gap ong Tran Cong Huong (Tu Huong), 53 tuoi, ma thieu ta Khoi gioi thieu vui la “ong chua hon”. Chung toi ngoi quay quanh tren nen gach bong hang ba can nha san long gio bien. Nha Tu Huong va sau nha ba con ong, nha nao cung deu co may phat dien va gieng nuoc. Mot phu nu dem tra len, thieu ta Khoi gioi thieu: “Chi Tu, ten that Tran Thi Kim, que o Chau Doc, An Giang ra day day hoc cap 1 khi dao con dong dan roi “dinh” voi Tu Huong. Bay gio chi Tu cung con day toi het lop 5 cho dam chau 7 nha dong ho. Len cap 2 tui no vo Binh An hoc”.
“Chua hon” cho biet ong song tren dao nay da hon 40 nam, tu luc moi len chin, muoi tuoi theo cha me tu Chau Doc (An Giang) ra khai cu. Ve sau co khoang 40, 50 gia dinh den cu ngu, song voi nghe danh ca. Khoang 20 nam truoc, nguoi ta nho dat lien voi cuoc song tien nghi va mong muon con cai duoc hoc hanh dang hoang, co dieu kien thuan loi lap gia dinh… nen ho lan luot tro vo dat lien sinh song, chi con lai 7 gia dinh anh em ong bam dao voi 50 nhan khau. Sau gia dinh song o bai Nam, mot gia dinh duy nhut cu tru tai bai Chuong la ho ong Trinh Van Oanh (Hai Oanh), 62 tuoi, anh re ong Tu Huong.
Uong tra xong, chung toi di bai Chuong. Tu bai Nam qua bai Chuong la doan duong doc nui dai khoang hai cay so di vong veo khi len luc xuong doc voi dat da luc cuc lon hon. Mua nay bai Chuong day song. Song bo voi trang xac dap vao bo da san ho lo cho dai theo bai. Bai vang hoe voi mot so ngu cu nam tro vo tren cau da chung nam thuoc nho ra bien. Dung noi day thay nha may xi mang Holcim, hon Phu Tu phia Binh An (Kien Luong).
Vo chong Hai Oanh chay may di Binh An tu sang som, nen co con gai 28 tuoi cua ong tiep chung toi. Co hoc het cap 3 roi nhung khong co dieu kien hoc tiep dai hoc, dang tim mot viec lam nao do trong dat lien. Co noi, ve tiec re: “Hong ai o nha chai ca en dai may chu”. Roi co dien ta, ca en nhu ca chot, khong gai, nang het muc nua ky mot con. Ca en chien ngon ma nau canh chua thi “het y”. Ca co quanh nam, nhung mua gio Nam, do bien noi day khong bi song dap nen co nhieu ca en hon. Ngoai ra con co ca suot, chong den du ca den, tho vot vot oan can. Lai con ca en son ky, ca nhot… deu la dac san hon Nhum Ba. Mot ben nha Hai Oanh dai theo bai la thung lung rong 3 hec ta, noi ong trong mot so loai cay an trai. Hai Oanh khong nuoi ca long be, chi di cao de them thu nhap.
Cung di cao nhu vay nhung kem them nuoi ca la sau gia dinh o bai Nam voi 12 – 13 long. Tro lai uong tra, chung toi duoc Tu Huong cho biet truoc kia ong nuoi ca mu va ca bop. Nhung ca mu nang von, ca bop an nhieu, khong kham noi, anh em nha ong chuyen qua nuoi mot vai loai ca nhe von tuy theo mua cung mot it ca chuon.
Hai nguoi con ong Tu Huong ngoi va luoi tren san cau tau. Anh: Phuong Kieu
Tu Huong di cao tu 4 gio khuya toi 7 gio sang. Cac loai hai san cao duoc, mot so ong dem vo Binh An ban, so ca tap dem ve nuoi ca long. Moi ngay kiem vai tram ngan dong, tru moi chi phi. Nghe “ngon” vay nhung dau phai ngay nao, mua nao cung vay. “Mua bien dong thi te tua nhu tau la chuoi; nhut la khi bi tui cao dien, cao bay, cao doi cao truoc thi coi nhu nhin doi!”, Tu Huong cuoi chua chat. “May ong “danh oc” bi no “quet” qua la tieu luon dan luoi, sat nghiep nhu choi”, noi roi ong cam ly tra cung voi mot nguoi trong chung toi cu nhu dang uong ruou.
Chi Tu don bep gas voi muc tuoc va ghe. Sang nay, sau chuyen cao, Tu Huong chua lai mot mo hai san nay vi chieu qua thieu ta Khoi da dien bao co khach. Ghe khong may lon nhung mua nay con nao cung co gach vang huom, ai cung khen ngon. Chuyen dai dang khach tu dat lien ra tham luon duoc dan dao vui ve nhu la mot vinh du cua gia chu.
Cung chang co gi, chi “cay nha la vuon”, nhu loi Tu Huong khiem ton. Muc tuoc tuoi nhung giam an “te tua” dau luoi, moi hao phan nua thi chi Tu don tiep canh chua. Tu Huong gap thit ca bo vao chen tung nguoi, moi: “An di, ca chuon”. Thay ho ngo ngac, ong cat nghia: “Ca chuon, giong nhu ca chem, nuoi long 16 thang thi moi con nang chung 2 ky lo, moi ky ban duoc 200.000 dong. Ca chuon ngon hon ca bop vi thit khong tanh nen thom”.
Ca chuon nau chua la mot mon ngon, du tren dao nho thieu thon gia vi nen khong the nau chua theo kieu trong dat lien la co sa nghe dam nho cung cac loai bac ha, ca chua, gia... chi co moi dau bap va bap cai voi me hai tren nui thoi ma to canh duoc anh em “huong ung tan tinh”.
Tu Huong manh ruou, cung ly lia lia. Ruou co mau sam, hoi, ong cho biet ngam voi cay thuoc. Tren ngon nui cao 180 met nay co nhieu cay duoc lieu nhu huyet rong, than thong, day gam, day coc… Lau lau co mot doan san tim cay thuoc toi day khai thac. “Neu khong quan ly, moi mot chac khong con giong gi tri binh”, Tu Huong ban khoan. Cuoi cung, dia cha ca moi chien don len, nhung khong ai dung dua vi ai nay bung cang tron.
Chia tay, ca gia dinh Tu Huong tien chung toi den tan cuoi cau tau, noi co may chiec ghe cao cua anh em ong neo dau. Hai con anh (anh co sau con, 3 trai ba gai deu o dao) dang ngoi va luoi cung ngung viec, tien chan, nhac chung chung “nho ra choi nhen may bac”, du ho khong cung chung toi ngoi chung mam. Moi thay cai “hoi” dat lien quy lam sao voi ho. Voi phong canh dep, con rat hoang so, vay ma hon Nhum van cu la mot “oc dao” doi voi nhieu khach du lich! Y nghi do khien chung toi chot buon khi roi hon dao giua vung vinh Ha Tien tho mong nay - noi duoc menh danh la “Tieu Ha Long phuong Nam”.
Ghe no may. Cu tuong buoi trua bien em. Nao de ra khoi vung co cac hon che khuat, nhung con song du ton hoi sang lai dap vao be ghe. Luc luc mot vai con ca heo troi len hup xuong truoc mat, ben hong ghe khien anh ban say song cung tinh nguoi me mat nhin. Thieu ta Khoi ho lon: “Nuoc dua, nuoc dua”. Vay la may con ca heo no nuc ruot theo ghe mot cach ngoan muc.
-
(*) Quan dao Ba Lua thuoc hai xa Son Hai va Binh An, huyen Kien Luong, tinh Kien Giang.
Nhung dong tin khac:
>> Meo nho khi di du lich
>> Syria - cua so mo ra qua khu
>> Dao Smith – Noi ly tuong de nghi duong
>> Le ky niem Chanukah
>> Nha hang Kuru Kuru Sushi
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh.
Ra thăm hòn ‘‘đảo 7 nhà’’
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Chúng tôi cùng lên chiếc ghe đánh ốc rời bến tàu hòn Nghệ tiến ra hòn Nhum Bà (ấp Hòn Ngang, xã Sơn Hải, Kiên Lương). Ghe đánh ốc là loại ghe nhỏ, rộng khoảng 2 mét và dài chừng 5 mét, phía trước chứa những vỏ ốc vôi xâu dài trên mành lưới dùng để thả xuống biển dụ mực tuộc chun vô. Càng ra xa càng thấy ghe quá nhỏ so với những con sóng cấp 3, cấp 4 bạc đầu đánh tạt vào mũi, nhiều lúc như muốn nhấn chìm.