Ngày 2/2/1971, tại thành phố Ramsar (Iran), “Công ước về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, đặc biệt như là nơi cư trú của các loài chim nước” đã ra đời, thể hiện sự chung tay của cộng đồng quốc tế trong việc nâng cao nhận thức về công tác bảo tồn các hệ đất ngập nước mang giá trị toàn cầu. Việt Nam là nước đầu tiên ở Đông Nam Á tham gia Công ước Ramsar và cho đến nay, nước ta đã có 4 khu vực đất ngập nước được công nhận là khu Ramsar với giá trị đặc biệt toàn cầu…
1. Khu Ramsar Xuân Thủy – Nam Định (1989)
Cách Hà Nội 150 km về hướng Đông Nam, VQG Xuân Thủy thuộc huyện Giao Thủy, Nam Định là một khu vực bãi bồi màu mỡ phía nam cửa Ba Lạt của sông Hồng. Với tổng diện tích khoảng 7.100 ha, khu vực đất ngập nước ở đây là nơi cư trú của quần thể các loài động thực vật ngập nước điển hình ở vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng. Vùng đất trù phú này hiện là môi trường sống của hơn 215 loài chim nước, mà nhiều loài trong số đó có tên trong Sách đỏ thế giới như: cò mỏ thìa, choi choi mỏ thìa, choắt lớn mỏ vàng, diệc đầu đỏ, mòng biển mỏ ngắn, bồ nông…
Ảnh: namdinh.gov.vn
Hàng năm, có đến khoảng 100 loài chim di cư chọn nơi đây làm điểm dừng chân trên hành trình về phương nam tránh rét, trong đó có đến 1/5 số lượng cò mỏ thìa của toàn thế giới. Cò mỏ thìa là loài chim nước có cái mỏ hình chiếc thìa rất độc đáo, hiện số lượng còn lại không nhiều trong tự nhiên. Có lẽ vì thế mà hình ảnh của nó được chọn làm biểu trưng cho VQG Xuân Thủy. Với những giá trị nổi bật toàn cầu của mình, vào năm 1989, vùng đất ngập nước Xuân Thủy được công nhận là khu Ramsar thứ 50 của thế giới và đầu tiên ở Đông Nam Á.
2. Khu Ramsar Bàu Sấu thuộc Vườn Quốc Gia Cát Tiên – Đồng Nai (2005)
Trải dài trên ba tỉnh Lâm Đồng, Bình Phước và Đồng Nai, Cát Tiên là một trong những Vườn Quốc Gia lớn nhất ở miền nam Việt Nam. Khu dự trữ sinh quyển thế giới này lưu giữ trong mình kho báu vô giá của thiên nhiên với hệ động thực vật vô cùng phong phú và nhiều cảnh quan sinh thái tiêu biểu cho thiên nhiên hoang dã miền Đông Nam Bộ. Đặc biệt nhất phải kể đến khu Ramsar Bàu Sấu trong VQG Cát Tiên, nơi được đánh giá là vùng đất ngập nước ngọt nội địa ven sông độc đáo nhất, có giá trị cao không chỉ về mặt sinh cảnh mà còn ở khía cạnh bảo tồn loài bởi khu vực xung quanh Bàu Sấu tập trung nhiều loài động vật và thực vật thủy sinh quí hiếm. Bàu Sấu theo tiếng của người Chăm cổ có nghĩa là hồ nước nơi có nhiều cá sấu sinh sống. Đây là môi trường sống tuyệt vời của loài cá sấu xiêm, các loài động thực vật thủy sinh, cá nước ngọt, các loài chim có đời sống quan hệ mật thiết với nước, đặc biệt là nhiều loài chim đang bị đe dọa của Việt Nam cũng như của thế giới như: ngan cánh trắng, quắm cánh xanh, già đẫy Java... Các loài thú móng guốc như: bò tót, nai, heo rừng cũng thường xuất hiện ở khu vực này để kiếm ăn vào mùa khô hàng năm, tạo nên một sinh cảnh hoang dã độc đáo hiếm thấy.
Ảnh: cattiennationalpark/wikipedia/panoramio/baotintuc.vn/thiennhien.net
3. Khu Ramsar Hồ Ba Bể - Bắc Kạn (2011)
Nằm ở Vườn Quốc Gia Ba Bể, Bắc Kạn với diện tích mặt nước lên đến 650 ha, Ba Bể là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam và là một trong 100 hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất trên thế giới. Hồ Ba Bể bao gồm 3 hồ nước Pé Lầm, Pé Lù, Pé Lèng thông nhánh với nhau, được hình thành vào cuối kỉ Cambri, cách đây hơn 200 triệu năm trước. Nằm trên vùng núi đá vôi ở độ cao hơn 145m so với mực nước biển, với độ sâu trung bình từ 20-25m, hồ Ba Bể thật sự là một cảnh quan ngập nước độc đáo, nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quí hiếm, trong đó có hơn 200 loài chim, 106 loài cá – phong phú nhất trong hệ thống các đầm hồ ở nước ta. “Viên ngọc quí giữa đại ngàn” này còn là nơi đặc hữu loài trúc dây có cành cây thanh mảnh, mọc ngược xuống các vách đá ven hồ, tạo nên những bức màn tự nhiên vô cùng độc đáo. Ngoài ra, hệ phong lan ở các vách đá và rừng cây ven hồ Ba Bể cũng được đánh giá là có nhiều loài đặc hữu và đa dạng nhất ở Việt Nam.
Ảnh: wikipedia/bakan.gov.vn
4. Khu Ramsar Tràm Chim – Đồng Tháp (2012)
Là khu Ramsar thứ 2000 của thế giới vừa mới được công nhận vào đầu năm nay, vùng đất ngập nước thuộc Vườn Quốc Ggia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Đồng Tháp là nơi có giá trị đặc biệt quan trọng trong việc bảo tồn các nguồn gen động, thực vật ngập nước tiêu biểu của vùng Đồng Tháp Mười.
Ảnh: tuoitre/wikipedia
Với diện tích hơn 7.500 ha, Vườn Quốc Gia Tràm Chim là nơi nổi tiếng có loài sếu đầu đỏ quí hiếm được liệt vào trong Sách đỏ thế giới cùng với hơn 20.000 cá thể các loài chim nước cư trú trong mùa khô. Khu Ramsar Tràm Chim là một trong rất ít nơi trên thế giới có loài lúa gié hoang quý hiếm còn tồn tại. Vùng đất ngập nước này còn là nơi sinh sống của tám loài chim và năm loài cá đang bị đe dọa trên toàn cầu, đặc biệt là loài chim quí ô tác Bengal và loài cá hô khổng lồ. Tuy nhiên vào mùa khô, ở Tràm Chim thường xảy ra tình trạng cháy rừng nghiêm trọng nên việc bảo vệ rừng và công tác tuyên truyền ý thức cộng đồng cần phải được chú trọng hơn nữa để gìn giữ món quà quí giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho quốc gia.
Hanh trinh den cac khu Ramsar o Viet Nam
Ngay 2/2/1971, tai thanh pho Ramsar (Iran), “Cong uoc ve cac vung dat ngap nuoc co tam quan trong quoc te, dac biet nhu la noi cu tru cua cac loai chim nuoc” da ra doi, the hien su chung tay cua cong dong quoc te trong viec nang cao nhan thuc ve cong tac bao ton cac he dat ngap nuoc mang gia tri toan cau. Viet Nam la nuoc dau tien o Dong Nam A tham gia Cong uoc Ramsar va cho den nay, nuoc ta da co 4 khu vuc dat ngap nuoc duoc cong nhan la khu Ramsar voi gia tri dac biet toan cau…
1. Khu Ramsar Xuan Thuy – Nam Dinh (1989)
Cach Ha Noi 150 km ve huong Dong Nam, VQG Xuan Thuy thuoc huyen Giao Thuy, Nam Dinh la mot khu vuc bai boi mau mo phia nam cua Ba Lat cua song Hong. Voi tong dien tich khoang 7.100 ha, khu vuc dat ngap nuoc o day la noi cu tru cua quan the cac loai dong thuc vat ngap nuoc dien hinh o vung dong bang chau tho song Hong. Vung dat tru phu nay hien la moi truong song cua hon 215 loai chim nuoc, ma nhieu loai trong so do co ten trong Sach do the gioi nhu: co mo thia, choi choi mo thia, choat lon mo vang, diec dau do, mong bien mo ngan, bo nong…
Anh: namdinh.gov.vn
Hang nam, co den khoang 100 loai chim di cu chon noi day lam diem dung chan tren hanh trinh ve phuong nam tranh ret, trong do co den 1/5 so luong co mo thia cua toan the gioi. Co mo thia la loai chim nuoc co cai mo hinh chiec thia rat doc dao, hien so luong con lai khong nhieu trong tu nhien. Co le vi the ma hinh anh cua no duoc chon lam bieu trung cho VQG Xuan Thuy. Voi nhung gia tri noi bat toan cau cua minh, vao nam 1989, vung dat ngap nuoc Xuan Thuy duoc cong nhan la khu Ramsar thu 50 cua the gioi va dau tien o Dong Nam A.
2. Khu Ramsar Bau Sau thuoc Vuon Quoc Gia Cat Tien – Dong Nai (2005)
Trai dai tren ba tinh Lam Dong, Binh Phuoc va Dong Nai, Cat Tien la mot trong nhung Vuon Quoc Gia lon nhat o mien nam Viet Nam. Khu du tru sinh quyen the gioi nay luu giu trong minh kho bau vo gia cua thien nhien voi he dong thuc vat vo cung phong phu va nhieu canh quan sinh thai tieu bieu cho thien nhien hoang da mien Dong Nam Bo. Dac biet nhat phai ke den khu Ramsar Bau Sau trong VQG Cat Tien, noi duoc danh gia la vung dat ngap nuoc ngot noi dia ven song doc dao nhat, co gia tri cao khong chi ve mat sinh canh ma con o khia canh bao ton loai boi khu vuc xung quanh Bau Sau tap trung nhieu loai dong vat va thuc vat thuy sinh qui hiem. Bau Sau theo tieng cua nguoi Cham co co nghia la ho nuoc noi co nhieu ca sau sinh song. Day la moi truong song tuyet voi cua loai ca sau xiem, cac loai dong thuc vat thuy sinh, ca nuoc ngot, cac loai chim co doi song quan he mat thiet voi nuoc, dac biet la nhieu loai chim dang bi de doa cua Viet Nam cung nhu cua the gioi nhu: ngan canh trang, quam canh xanh, gia day Java... Cac loai thu mong guoc nhu: bo tot, nai, heo rung cung thuong xuat hien o khu vuc nay de kiem an vao mua kho hang nam, tao nen mot sinh canh hoang da doc dao hiem thay.
Anh: cattiennationalpark/wikipedia/panoramio/baotintuc.vn/thiennhien.net
3. Khu Ramsar Ho Ba Be - Bac Kan (2011)
Nam o Vuon Quoc Gia Ba Be, Bac Kan voi dien tich mat nuoc len den 650 ha, Ba Be la ho nuoc ngot tu nhien lon nhat Viet Nam va la mot trong 100 ho nuoc ngot tu nhien lon nhat tren the gioi. Ho Ba Be bao gom 3 ho nuoc Pe Lam, Pe Lu, Pe Leng thong nhanh voi nhau, duoc hinh thanh vao cuoi ki Cambri, cach day hon 200 trieu nam truoc. Nam tren vung nui da voi o do cao hon 145m so voi muc nuoc bien, voi do sau trung binh tu 20-25m, ho Ba Be that su la mot canh quan ngap nuoc doc dao, noi sinh song cua nhieu loai dong thuc vat qui hiem, trong do co hon 200 loai chim, 106 loai ca – phong phu nhat trong he thong cac dam ho o nuoc ta. “Vien ngoc qui giua dai ngan” nay con la noi dac huu loai truc day co canh cay thanh manh, moc nguoc xuong cac vach da ven ho, tao nen nhung buc man tu nhien vo cung doc dao. Ngoai ra, he phong lan o cac vach da va rung cay ven ho Ba Be cung duoc danh gia la co nhieu loai dac huu va da dang nhat o Viet Nam.
Anh: wikipedia/bakan.gov.vn
4. Khu Ramsar Tram Chim – Dong Thap (2012)
La khu Ramsar thu 2000 cua the gioi vua moi duoc cong nhan vao dau nam nay, vung dat ngap nuoc thuoc Vuon Quoc Ggia Tram Chim, huyen Tam Nong, Dong Thap la noi co gia tri dac biet quan trong trong viec bao ton cac nguon gen dong, thuc vat ngap nuoc tieu bieu cua vung Dong Thap Muoi.
Anh: tuoitre/wikipedia
Voi dien tich hon 7.500 ha, Vuon Quoc Gia Tram Chim la noi noi tieng co loai seu dau do qui hiem duoc liet vao trong Sach do the gioi cung voi hon 20.000 ca the cac loai chim nuoc cu tru trong mua kho. Khu Ramsar Tram Chim la mot trong rat it noi tren the gioi co loai lua gie hoang quy hiem con ton tai. Vung dat ngap nuoc nay con la noi sinh song cua tam loai chim va nam loai ca dang bi de doa tren toan cau, dac biet la loai chim qui o tac Bengal va loai ca ho khong lo. Tuy nhien vao mua kho, o Tram Chim thuong xay ra tinh trang chay rung nghiem trong nen viec bao ve rung va cong tac tuyen truyen y thuc cong dong can phai duoc chu trong hon nua de gin giu mon qua qui gia ma thien nhien da ban tang cho quoc gia.
Hành trình đến các khu Ramsar ở Việt Nam
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Ngày 2/2/1971, tại thành phố Ramsar (Iran), “Công ước về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, đặc biệt như là nơi cư trú của các loài chim nước” đã ra đời, thể hiện sự chung tay của cộng đồng quốc tế trong việc nâng cao nhận thức về công tác bảo tồn các hệ đất ngập nước mang giá trị toàn cầu. Việt Nam là nước đầu tiên ở Đông Nam Á tham gia Công ước Ramsar và cho đến nay, nước ta đã có 4 khu vực đất ngập nước được công nhận là khu Ramsar với giá trị đặc biệt toàn cầu…