Tam Đảo, nơi có nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 21ºC, khí hậu mát mẻ, cảnh vật thiên nhiên tuyệt đẹp, khách một lần đến không muốn về.
Cả thị trấn bồng bềnh trên mây - Ảnh: Đặng hoàng Thám
Ba ngọn núi hùng vĩ cao hơn 1.000m so với mặt nước biển, vươn lên trời xanh, sừng sững trong biển sương mù như ba hòn đảo tạo ra danh thắng Tam Đảo. Ngọn Thạch Bàn ở giữa cao 1.338m, bên trái là đỉnh Thiên Nhị (Chợ Trời) cao 1.375m, bên phải là đỉnh Phù Nghĩa cao 1.400m. Do tương đối dốc đứng nên trên Tam Đảo có nhiều suối và thác nước. Hệ thực vật ở đây khá đa dạng và thay đổi theo độ cao. Nhiều loại rau quả ôn đới thích nghi với khí hậu Tam Đảo. Vườn quốc gia Tam Đảo rộng 36.883ha nằm trọn trong dãy núi này.
Bốn mùa trong một ngày
Thú vị thứ nhất là đoạn đường vươn lên trời, quanh co uốn khúc, vừa mới quanh cua tay áo gắt này lại quanh tiếp cua tay áo gắt khác, mặt đường chỉ vừa đủ hai chiếc xe qua mặt nhau. Hồi hộp thì có nhưng nếu đi vào ban ngày nỗi sợ mới thật sự chiếm lĩnh trái tim bạn, vì một bên là vách núi, bên kia là vực thẳm ghê hồn.
Thú vị thứ nhì, tuyệt thú, là khi xe lên đến giữa đèo, trước mắt bạn một khung cảnh thần tiên chưa từng thấy hiện ra: thị trấn Tam Đảo tráng lệ với ánh đèn nhiều sắc màu tỏa ra trong bóng đêm vời vợi. Ánh sáng đèn rời rạc, nơi cao nơi thấp, như một đêm hội hoa đăng khiến bất cứ ai khi nhìn thấy cũng ngẩn ngơ cả thần hồn.
Thời tiết Tam Đảo giống như Đà Lạt ở cao nguyên Lâm Viên (Tây nguyên), hay vùng núi Sa Pa (Tây Bắc). Một ngày ở Tam Đảo có khí hậu của bốn mùa trong năm. Khi chiều xuống, thị trấn Tam Đảo thơ mộng, yên tĩnh, mơ màng ẩn hiện trong làn sương mờ ảo, đẹp như trong tranh với những đồi thông dài ôm triền núi, lá reo vi vu giữa gió núi, mây ngàn.
Nhà thờ Đá trầm mặc qua năm tháng - Ảnh: Phù sa lộc
Ở thị trấn có nhà thờ Đá cổ kính, được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Hồi chiến tranh, ngôi nhà thờ bị tàn phá nặng nề, hiện vẫn còn dấu vết, nay đã được trùng tu, phục chế với dáng vẻ trang nghiêm, trầm mặc. Đứng trên nhà thờ Đá, du khách có thể quan sát gần như toàn bộ thị trấn Tam Đảo thơ mộng trong những buổi chiều hoàng hôn tĩnh lặng với sương khói mơ hồ.
Từ chân núi Thiên Nhị, qua 200 bậc đá du khách sẽ đến đền Mẫu Bà Chúa Thượng Ngàn và chùa Vàng, sau đó leo tiếp lên tháp truyền hình hơn 1.200 bậc đá quanh co giữa cánh rừng thâm u với nhiều cây cao bóng cả. Tiếng ve ngân rền vang, tiếng chim hót lảnh lót, tiếng gió rít vi vu, cảnh vật lúc mờ lúc tỏ, chuông chùa khoan thai ngân vọng khiến cho du khách như lạc vào chốn non bồng!
Ở chùa Vàng có một pho tượng Phật Thích Ca lớn, màu đen tuyền rất lạ, không rõ bằng đá hay bằng đồng. Sư trụ trì hòa thượng Thích Hải Hòa cho biết tượng có từ rất lâu và không ai biết được xuất xứ. Đền Mẫu Bà Chúa Thượng Ngàn thờ bà Chúa Mẫu là con gái đầu của Quốc Mẫu Âu Cơ. Vào những ngày lễ, hội hoặc rằm âm lịch, ở đền Mẫu có hát chầu văn, hầu đồng và múa bóng rỗi. Du khách sẽ thấy mình như hòa vào thế giới tâm linh bởi điệu múa huyền ảo, lạ lùng của các “bà bóng”!
Dấu ấn xưa - Ảnh: Đặng Hoàng Thám
Lên cõi thần tiên
Đến Tam Đảo không thể bỏ qua thác Bạc, ngọn thác đẹp, không ngừng nghỉ tuôn xuống từ độ cao khoảng 40m những dòng nước trắng bạc lấp lánh trong nắng trời lúc có lúc không. Con đường xuống thác Bạc hồi đầu thế kỷ 20 thật nhiêu khê và hết sức nguy hiểm. Đường men theo sườn núi đến ngọn thác này đầy hiểm trở. Chuyện kể rằng phu làm đường là tù chính trị. Họ làm việc trong điều kiện cực nhọc và nguy hiểm, mỗi ngày phải đẽo ba viên đá theo kích cỡ lót làm đường.
Mùa hè còn đỡ, mùa đông họ phải hứng chịu cái lạnh cắt da khi trên người chỉ mặc chiếc áo tơi hoặc khoác cái bao tải. Chính vì vậy mà nhiều người đã chết. Và dòng nước cao vời trút xuống này có tên thác Bạc là ám chỉ những người tù bạc phận kia. Đường xuống thác Bạc có đến 300 bậc cấp xây bằng đá xanh, rộng đủ hai người qua lại. Xuống thác, bạn sẽ được tiếp thị một đôi dép 1.000 đồng để lội thác. Cứ tưởng giá dép rẻ, nhưng thật ra đó là giá cho mướn, dạo chơi thác xong thì trả lại...
Cụm di tích Tây Thiên gồm có đền Chân Suối, đền Dầu, đền Cả, đền Thỏng, đền Cô, đền Cậu, chùa Đồng Cổ. Đường lên Tây Thiên du khách phải vượt qua nhiều khe, suối sâu, dốc núi, rừng rậm, lối mòn... Dọc đường phong cảnh núi rừng hoang sơ hùng vĩ như cõi thần tiên với tiếng chim hót líu lo, chùa miếu u nhã, suối chảy róc rách, mây bay la đà qua mặt, làm cho du khách lâng lâng như thoát tục!
Thác Bạc đầy thơ mộng - Ảnh: Phù sa lộc
Một góc chợ hiền hòa giữa phố - Ảnh: Phù sa lộc
Tam Đảo có ba “đặc sản” ẩm thực mà bất cứ du khách nào tới đây cũng muốn thưởng thức là đọt su su, cơm tám gà đồi và lợn bản. Đọt su su ở Tam Đảo được trồng hầu như khắp nơi, non mởn, giòn và ngọt. Có nhiều món được chế biến từ đọt su su như: đọt su su luộc chấm mắm tôm, đọt su su xào tỏi, đọt su su nhúng lẩu, đọt su su nhúng bột chiên giòn...
Gà đồi Tam Đảo giống như gà tàu thả vườn ở miền xuôi, thịt vàng nghính, rất thơm ngon. Cơm tám là đặc sản của vùng Vĩnh Yên. Lợn bản được nuôi trong môi trường bán hoang dã, giống lợn này nhỏ con nhưng thịt dẽ, ít mỡ. Các món dồi, luộc, xào, nướng từ thịt lợn bản rất thơm ngon, độc đáo với mùi vị đặc trưng của núi rừng Tam Đảo! |
Tam Dao trong bien may
Tam Dao, noi co nhiet do trung binh trong nam khoang 21ºC, khi hau mat me, canh vat thien nhien tuyet dep, khach mot lan den khong muon ve.
Ca thi tran bong benh tren may - Anh: Dang hoang Tham
Ba ngon nui hung vi cao hon 1.000m so voi mat nuoc bien, vuon len troi xanh, sung sung trong bien suong mu nhu ba hon dao tao ra danh thang Tam Dao. Ngon Thach Ban o giua cao 1.338m, ben trai la dinh Thien Nhi (Cho Troi) cao 1.375m, ben phai la dinh Phu Nghia cao 1.400m. Do tuong doi doc dung nen tren Tam Dao co nhieu suoi va thac nuoc. He thuc vat o day kha da dang va thay doi theo do cao. Nhieu loai rau qua on doi thich nghi voi khi hau Tam Dao. Vuon quoc gia Tam Dao rong 36.883ha nam tron trong day nui nay.
Bon mua trong mot ngay
Thu vi thu nhat la doan duong vuon len troi, quanh co uon khuc, vua moi quanh cua tay ao gat nay lai quanh tiep cua tay ao gat khac, mat duong chi vua du hai chiec xe qua mat nhau. Hoi hop thi co nhung neu di vao ban ngay noi so moi that su chiem linh trai tim ban, vi mot ben la vach nui, ben kia la vuc tham ghe hon.
Thu vi thu nhi, tuyet thu, la khi xe len den giua deo, truoc mat ban mot khung canh than tien chua tung thay hien ra: thi tran Tam Dao trang le voi anh den nhieu sac mau toa ra trong bong dem voi voi. Anh sang den roi rac, noi cao noi thap, nhu mot dem hoi hoa dang khien bat cu ai khi nhin thay cung ngan ngo ca than hon.
Thoi tiet Tam Dao giong nhu Da Lat o cao nguyen Lam Vien (Tay nguyen), hay vung nui Sa Pa (Tay Bac). Mot ngay o Tam Dao co khi hau cua bon mua trong nam. Khi chieu xuong, thi tran Tam Dao tho mong, yen tinh, mo mang an hien trong lan suong mo ao, dep nhu trong tranh voi nhung doi thong dai om trien nui, la reo vi vu giua gio nui, may ngan.
Nha tho Da tram mac qua nam thang - Anh: Phu sa loc
O thi tran co nha tho Da co kinh, duoc xay dung tu thoi Phap thuoc. Hoi chien tranh, ngoi nha tho bi tan pha nang ne, hien van con dau vet, nay da duoc trung tu, phuc che voi dang ve trang nghiem, tram mac. Dung tren nha tho Da, du khach co the quan sat gan nhu toan bo thi tran Tam Dao tho mong trong nhung buoi chieu hoang hon tinh lang voi suong khoi mo ho.
Tu chan nui Thien Nhi, qua 200 bac da du khach se den den Mau Ba Chua Thuong Ngan va chua Vang, sau do leo tiep len thap truyen hinh hon 1.200 bac da quanh co giua canh rung tham u voi nhieu cay cao bong ca. Tieng ve ngan ren vang, tieng chim hot lanh lot, tieng gio rit vi vu, canh vat luc mo luc to, chuong chua khoan thai ngan vong khien cho du khach nhu lac vao chon non bong!
O chua Vang co mot pho tuong Phat Thich Ca lon, mau den tuyen rat la, khong ro bang da hay bang dong. Su tru tri hoa thuong Thich Hai Hoa cho biet tuong co tu rat lau va khong ai biet duoc xuat xu. Den Mau Ba Chua Thuong Ngan tho ba Chua Mau la con gai dau cua Quoc Mau Au Co. Vao nhung ngay le, hoi hoac ram am lich, o den Mau co hat chau van, hau dong va mua bong roi. Du khach se thay minh nhu hoa vao the gioi tam linh boi dieu mua huyen ao, la lung cua cac “ba bong”!
Dau an xua - Anh: Dang Hoang Tham
Len coi than tien
Den Tam Dao khong the bo qua thac Bac, ngon thac dep, khong ngung nghi tuon xuong tu do cao khoang 40m nhung dong nuoc trang bac lap lanh trong nang troi luc co luc khong. Con duong xuong thac Bac hoi dau the ky 20 that nhieu khe va het suc nguy hiem. Duong men theo suon nui den ngon thac nay day hiem tro. Chuyen ke rang phu lam duong la tu chinh tri. Ho lam viec trong dieu kien cuc nhoc va nguy hiem, moi ngay phai deo ba vien da theo kich co lot lam duong.
Mua he con do, mua dong ho phai hung chiu cai lanh cat da khi tren nguoi chi mac chiec ao toi hoac khoac cai bao tai. Chinh vi vay ma nhieu nguoi da chet. Va dong nuoc cao voi trut xuong nay co ten thac Bac la am chi nhung nguoi tu bac phan kia. Duong xuong thac Bac co den 300 bac cap xay bang da xanh, rong du hai nguoi qua lai. Xuong thac, ban se duoc tiep thi mot doi dep 1.000 dong de loi thac. Cu tuong gia dep re, nhung that ra do la gia cho muon, dao choi thac xong thi tra lai...
Cum di tich Tay Thien gom co den Chan Suoi, den Dau, den Ca, den Thong, den Co, den Cau, chua Dong Co. Duong len Tay Thien du khach phai vuot qua nhieu khe, suoi sau, doc nui, rung ram, loi mon... Doc duong phong canh nui rung hoang so hung vi nhu coi than tien voi tieng chim hot liu lo, chua mieu u nha, suoi chay roc rach, may bay la da qua mat, lam cho du khach lang lang nhu thoat tuc!
Thac Bac day tho mong - Anh: Phu sa loc
Mot goc cho hien hoa giua pho - Anh: Phu sa loc
Tam Dao co ba “dac san” am thuc ma bat cu du khach nao toi day cung muon thuong thuc la dot su su, com tam ga doi va lon ban. Dot su su o Tam Dao duoc trong hau nhu khap noi, non mon, gion va ngot. Co nhieu mon duoc che bien tu dot su su nhu: dot su su luoc cham mam tom, dot su su xao toi, dot su su nhung lau, dot su su nhung bot chien gion...
Ga doi Tam Dao giong nhu ga tau tha vuon o mien xuoi, thit vang nghinh, rat thom ngon. Com tam la dac san cua vung Vinh Yen. Lon ban duoc nuoi trong moi truong ban hoang da, giong lon nay nho con nhung thit de, it mo. Cac mon doi, luoc, xao, nuong tu thit lon ban rat thom ngon, doc dao voi mui vi dac trung cua nui rung Tam Dao! |
Tam Đảo trong biển mây
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Tam Đảo, nơi có nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 21ºC, khí hậu mát mẻ, cảnh vật thiên nhiên tuyệt đẹp, khách một lần đến không muốn về.