Các thủ tục trong lễ cưới đã được tiết giảm đi nhiều nhưng tựu trung vẫn giữ được những nét cơ bản truyền thống rất ấn tượng.
Nếu bạn được dự các thủ tục cưới hỏi của người Thái đen bạn sẽ thấy vô cùng thú vị. Lần đầu tiên là lễ "Chóm mia" (chạm ngõ). Lần thứ hai là lễ "Khắt cằm kin khươi" (ăn hỏi). Lần thứ ba là lễ "Tỏn mia" (đón vợ).
Áo Coóng và lễ vật tặng cô dâu gồm dây xà tích, trâm cài …bằng bạc, khuyên tai vàng
Nếu thuận cả thì hai bên sẽ làm đám cưới ba ngày liền, cùng nhau uống rượu xoè, "khắp" tưng bừng.
Chú trâu bị ngả thịt từ lúc 2h sáng
Đặc biệt, trong suốt lễ cưới của người Thái đen (ở bản Noong Nhai, xã Thanh Xương, thành phố Điện Biên), chỉ đàn bà mới được làm lễ, các ông đều làm bếp hoặc giúp các việc phụ.
Gánh lễ vật sang nhà gái
Ngày cưới, nhà trai dậy sớm mổ bò mổ trâu, chuẩn bị các lễ vật đem sang nhà gái gồm: lợn hơi, gạo nếp, rượu, gà, 4 kẹp “pa hắp” cá suối sấy khô bỏ trong giỏ nan đan hình mắt cáo, 4 ống “Bẳng nhứa” (ống thịt) chọn thịt nạc ướp cùng muối, nhồi vào ống tre để khao “lúng ta” (cậu bên ngoại), gói “xí hó, khát pú” (4 gói trầu rừng) ăn cùng với rễ cây “co hát”, lá trầu lấy ở rừng về gọi là “co tói”.
Loại trầu này không ăn với vôi, bà con kiêng ăn vôi, sợ con cháu nóng bỏng. Các lễ vật còn tùy thuộc vào hoàn cảnh của nhà trai và các thành phần “lúng ta” của nhà gái.
Lễ trải chăn đệm:
Chăn nệm nhà trai mang sang làm quà tặng đôi vợ chồng trẻ
Đến giờ tốt, bốn bà đã được chọn là những phụ nữ đảm đang, khỏe mạnh và hạnh phúc trong cuộc sống, tiến hành thủ tục trải chăn đệm cho cô dâu chú rể, nơi gian buồng cô dâu, theo thứ tự: trải chiếu cô dâu trước đến chiếu chú rể trải lên trên; đệm cô dâu đến đệm chú rể; ga đệm cô dâu đến ga đệm chú rể; hai gối cô dâu chú rể đặt sát vào nhau...
Bốn bà vừa làm thủ tục trải đệm, vừa có lời cầu may hạnh phúc cho cô dâu chú rể: “Trải đệm cho dầy. Trải chăn cho rộng. Trải đệm rộng lấy con gái con trai nhé!” Cuối cùng bốn bà mắc màn cưới rồi buông xuống trùm kín cả chăn đệm.
Lễ Tằng cẩu (Búi tóc ngược)
Sáng hôm làm lễ Tằng cẩu, nhà trai cử một đoàn sang nhà gái gồm những thiếu nữ trẻ đẹp và các thiếu phụ khỏe mạnh, tháo vát, am hiểu sâu sắc phong tục, tập quán và thông thạo động tác búi tóc ngược cho cô dâu mới. Phía nhà gái cũng có số người tương ứng, trong đó có hai thiếu nữ làm phù dâu, thường là bạn thân của cô dâu.
Mâm lễ đặt phía gian phòng cô dâu gồm: Đồ sính lễ búi tóc bố mẹ chồng đưa sang (Hai búi tóc độn, một cái châm cài tóc bằng bạc, tám sải vải trắng tự dệt, tám sải vải thổ cẩm, một sải thắt lưng tơ tằm, tiền nhiều ít tuỳ khả năng); Tặng phẩm bố mẹ vợ mừng lễ búi tóc cho con gái (Bốn sải vải trắng tự dệt, bốn sải vải thổ cẩm, một sải thắt lưng tơ tầm, tiền nhiều hay ít tuỳ khả năng, một cái lược, một bát nước lã... để chải tóc cô dâu).
Mâm lễ búi tóc chuẩn bị xong, cô gái sắp thành cô dâu, mặc váy áo, bà mẹ cô gái dắt tay cô gái đến ngồi bệt xuống chiếu trước mâm lễ búi tóc.
Bà mẹ thả duỗi tóc con gái xuống cho bên nhà trai tiến hành thủ tục búi tóc ngược. Người được chọn để Tằng cẩu đứng ở phía sau lưng cô dâu, nhẹ nhàng chải tóc rồi dùng hai tay vuốt ngược tóc từ phía sau gáy lên kèm theo lọn tóc độn và búi cuốn chặt lại từ trái sang phải hoặc ngược lại.
… trao nhau nhẫn cưới
Trong lúc búi tóc cho cô gái, đại diện hai nhà cùng uống rượu và hát đối đáp "khắp toóc". Nội dung của các bài hát nói lên hoàn cảnh của mỗi nhà và những lời dặn dò đôi trai gái.
Bị đẩy vào giường với những đứa trẻ để cầu phúc
Trong lễ Tằng cẩu, người được chọn búi tóc cho cô dâu hát những lời dặn dò và chúc mừng hạnh phúc cô dâu, chú rể: "Mái tóc dài, chải cho mượt. Búi ngược lên thành “Tằng cẩu”. Từ nay về sau, người đã có chồng. Nước không đổi dòng. Lòng không đổi hướng, con ơi".
Lễ đội mũ và tạ ơn đấng sinh thành
Sau lễ Tằng cẩu, cô gái phải luôn búi tóc vừa để làm đẹp vừa như là một dấu hiệu thông báo cho các chàng trai khác biết họ đã có chồng.
Xong lễ, bà mối thay mặt nhà trai có lời cảm ơn nhà gái đã có sự quan tâm, đồng tình ủng hộ, tạo điều kiện cho nhà trai tiến hành làm lễ cho hai con đạt kết quả tốt đẹp, thành vợ, thành chồng; Nói xong họ đẩy đôi vợ chồng mới vào trong màn cưới, một lúc sau mới được ra khỏi màn và đi tiếp khách bình thường.
Sau buổi cưới, cô dâu được rước về nhà chồng
Sau vài ngày, nhà trai sẽ tổ chức một buổi cơm thân mật mời nhà gái và chính thức rước con dâu về nhà. Trong buổi lễ này, cô dâu sẽ tặng gia đình nhà trai mỗi người một món quà gồm một chiếc khăn piêu, một chiếc túi Thái… do chính tay cô dâu làm từ trước đó.
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Thu vi tuc cuoi hoi cua nguoi Thai den
Cac thu tuc trong le cuoi da duoc tiet giam di nhieu nhung tuu trung van giu duoc nhung net co ban truyen thong rat an tuong.
Neu ban duoc du cac thu tuc cuoi hoi cua nguoi Thai den ban se thay vo cung thu vi. Lan dau tien la le "Chom mia" (cham ngo). Lan thu hai la le "Khat cam kin khuoi" (an hoi). Lan thu ba la le "Ton mia" (don vo).
Ao Coong va le vat tang co dau gom day xa tich, tram cai …bang bac, khuyen tai vang
Neu thuan ca thi hai ben se lam dam cuoi ba ngay lien, cung nhau uong ruou xoe, "khap" tung bung.
Chu trau bi nga thit tu luc 2h sang
Dac biet, trong suot le cuoi cua nguoi Thai den (o ban Noong Nhai, xa Thanh Xuong, thanh pho Dien Bien), chi dan ba moi duoc lam le, cac ong deu lam bep hoac giup cac viec phu.
Ganh le vat sang nha gai
Ngay cuoi, nha trai day som mo bo mo trau, chuan bi cac le vat dem sang nha gai gom: lon hoi, gao nep, ruou, ga, 4 kep “pa hap” ca suoi say kho bo trong gio nan dan hinh mat cao, 4 ong “Bang nhua” (ong thit) chon thit nac uop cung muoi, nhoi vao ong tre de khao “lung ta” (cau ben ngoai), goi “xi ho, khat pu” (4 goi trau rung) an cung voi re cay “co hat”, la trau lay o rung ve goi la “co toi”.
Loai trau nay khong an voi voi, ba con kieng an voi, so con chau nong bong. Cac le vat con tuy thuoc vao hoan canh cua nha trai va cac thanh phan “lung ta” cua nha gai.
Le trai chan dem:
Chan nem nha trai mang sang lam qua tang doi vo chong tre
Den gio tot, bon ba da duoc chon la nhung phu nu dam dang, khoe manh va hanh phuc trong cuoc song, tien hanh thu tuc trai chan dem cho co dau chu re, noi gian buong co dau, theo thu tu: trai chieu co dau truoc den chieu chu re trai len tren; dem co dau den dem chu re; ga dem co dau den ga dem chu re; hai goi co dau chu re dat sat vao nhau...
Bon ba vua lam thu tuc trai dem, vua co loi cau may hanh phuc cho co dau chu re: “Trai dem cho day. Trai chan cho rong. Trai dem rong lay con gai con trai nhe!” Cuoi cung bon ba mac man cuoi roi buong xuong trum kin ca chan dem.
Le Tang cau (Bui toc nguoc)
Sang hom lam le Tang cau, nha trai cu mot doan sang nha gai gom nhung thieu nu tre dep va cac thieu phu khoe manh, thao vat, am hieu sau sac phong tuc, tap quan va thong thao dong tac bui toc nguoc cho co dau moi. Phia nha gai cung co so nguoi tuong ung, trong do co hai thieu nu lam phu dau, thuong la ban than cua co dau.
Mam le dat phia gian phong co dau gom: Do sinh le bui toc bo me chong dua sang (Hai bui toc don, mot cai cham cai toc bang bac, tam sai vai trang tu det, tam sai vai tho cam, mot sai that lung to tam, tien nhieu it tuy kha nang); Tang pham bo me vo mung le bui toc cho con gai (Bon sai vai trang tu det, bon sai vai tho cam, mot sai that lung to tam, tien nhieu hay it tuy kha nang, mot cai luoc, mot bat nuoc la... de chai toc co dau).
Mam le bui toc chuan bi xong, co gai sap thanh co dau, mac vay ao, ba me co gai dat tay co gai den ngoi bet xuong chieu truoc mam le bui toc.
Ba me tha duoi toc con gai xuong cho ben nha trai tien hanh thu tuc bui toc nguoc. Nguoi duoc chon de Tang cau dung o phia sau lung co dau, nhe nhang chai toc roi dung hai tay vuot nguoc toc tu phia sau gay len kem theo lon toc don va bui cuon chat lai tu trai sang phai hoac nguoc lai.
… trao nhau nhan cuoi
Trong luc bui toc cho co gai, dai dien hai nha cung uong ruou va hat doi dap "khap tooc". Noi dung cua cac bai hat noi len hoan canh cua moi nha va nhung loi dan do doi trai gai.
Bi day vao giuong voi nhung dua tre de cau phuc
Trong le Tang cau, nguoi duoc chon bui toc cho co dau hat nhung loi dan do va chuc mung hanh phuc co dau, chu re: "Mai toc dai, chai cho muot. Bui nguoc len thanh “Tang cau”. Tu nay ve sau, nguoi da co chong. Nuoc khong doi dong. Long khong doi huong, con oi".
Le doi mu va ta on dang sinh thanh
Sau le Tang cau, co gai phai luon bui toc vua de lam dep vua nhu la mot dau hieu thong bao cho cac chang trai khac biet ho da co chong.
Xong le, ba moi thay mat nha trai co loi cam on nha gai da co su quan tam, dong tinh ung ho, tao dieu kien cho nha trai tien hanh lam le cho hai con dat ket qua tot dep, thanh vo, thanh chong; Noi xong ho day doi vo chong moi vao trong man cuoi, mot luc sau moi duoc ra khoi man va di tiep khach binh thuong.
Sau buoi cuoi, co dau duoc ruoc ve nha chong
Sau vai ngay, nha trai se to chuc mot buoi com than mat moi nha gai va chinh thuc ruoc con dau ve nha. Trong buoi le nay, co dau se tang gia dinh nha trai moi nguoi mot mon qua gom mot chiec khan pieu, mot chiec tui Thai… do chinh tay co dau lam tu truoc do.
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh.
Thú vị tục cưới hỏi của người Thái đen
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Các thủ tục trong lễ cưới đã được tiết giảm đi nhiều nhưng tựu trung vẫn giữ được những nét cơ bản truyền thống rất ấn tượng.